Slachtofferschap is een beetje macht der gewoonte geworden. Weinig is nog maar eigen schuld: er is altijd iemand anders die het heeft gedaan, of schuld draagt.

In een maatschappij met een gemankeerd moreel besef tiert het slachtofferschap welig. Wie zich misdraagt kan (of moet!!) in therapie. Dat ook bij een dergelijke therapie moreel besef niet wordt aangeleerd doet de deksel op de pot. En dan krijg je verhalen zoals ik zojuist las bij de NOS:

Man uit Den Haag krijgt drie jaar cel voor misbruik dochter en kleindochter

Met als samenvatting:

Een 73-jarige man uit Den Haag is veroordeeld tot een gevangenisstraf van 3 jaar, waarvan 1 jaar voorwaardelijk, voor seksueel misbruik van zijn dochter en kleindochter.
Volgens de rechter is bewezen dat de man zijn kleindochter heeft betast en dat hij verregaande seksuele handelingen heeft gepleegd bij zijn dochter.

Maar dat is niet meer dan een begin. Cruciaal is:

De rechtbank vindt de man verminderd toerekeningsvatbaar. Hij heeft nauwelijks inzicht in de gevolgen van zijn handelen en ziet zichzelf ook als slachtoffer.

Waar haalt men het vandaan? Dat valt in dit geval eenvoudig te voorspellen, aangezien het geen zaak is waar de overheid grote bedragen voor uittrekt. Dit soort beoordelingen komen rechtstreeks van de sociale hulpverlening. En het zal allemaal wel waar zijn, maar sociale hulpverleners zijn uitermate slecht in mensen vertellen dat ze ook zelf een verantwoordelijkheid hebben. Dat mensen die verteld wordt dat ze slachtoffer zijn daarmee gelijk elke eigen verantwoordelijkheid bij het grof vuil zetten is een mechanisme dat in de sociale hulpverlening slecht begrepen wordt. Maar het leidt indirect tot  een verkeerd perspectief van het ‘slachtoffer’ op de maatschappij. En op zichzelf.

Want slachtoffers als dit neigen er te zeer toe te vinden dat ze recht hebben op compensatie. En die compensatie moet ook van de maatschappij komen, want niemand anders is zo lijdzaam schuldbewust als de samenleving, in de beleving van veel van deze ‘slachtoffers’. De vorm die die compensatie moet aannemen is divers, maar kun je eenvoudig samenvatten met ‘sociaal ongewenst gedrag’. Indien dat niet strafbaar is wordt zo’n persoon voor de eeuwigheid een cliënt van de maatschappelijke hulpverlening, als het wel strafbaar is krijg je gevallen als hierboven. Na het uitzitten van de straf is cliënt van de maatschappelijke hulpverlening overigens het meest logische gevolg.

Vanzelfsprekend is het allemaal niet zo bedoeld, maar probleem is dat het vaak zo uitpakt. De angst om dergelijke cliënten moreel aan te spreken is te groot, wilde ik maar eens betogen. De moraal is de ruggengraat van een gezonde maatschappij, maar haar belang wordt al te vaak genegeerd.