Wordt Duitsland echt strenger voor immigranten? En wat doet Frau Merkel?

Het bericht dat Duitsland de teugels voor immigranten gaat aantrekken kwam gisteravond aan het begin van de avond in de publiciteit, en dat tijdstip garandeert minimale aandacht. Maar hoe summier ook de concrete maatregelen die werden aangekondigd, het lijkt er op dat Duitsland een stevige koerswijziging in zal zetten.

Minister van Binnenlandse Zaken De la Mazière kondigde aan dat immigranten die geen Duits leren en zich niet aanpassen aan de Duitse samenleving na drie jaar geen permanente verblijfsvergunning zullen krijgen. Hiertoe wordt een wetsvoorstel voorbereid. Voorts werden nog wat additionele maatregelen aangekondigd als een woonplaats-verplichting om gettovorming in de grote steden te voorkomen.

“We willen regelen dat ook vluchtelingen met een verblijfsvergunning, zolang ze geen baan hebben waarmee ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien, daar verblijven waar de staat wil dat ze zijn, en niet waar de vluchteling zelf naartoe wil.

Uiterlijk in mei moet een wetsvoorstel klaar zijn. Coalitiepartner SPD lijkt het vooralsnog te steunen. Partijchef Gabriel zei, op voorwaarde dat er voldoende taal- en integratiecursussen zijn: “We moeten integratie niet alleen ondersteunen, maar ook eisen“.

Overigens is er al een interessante nuance tussen de berichtgeving bij de NOS, waaruit ik hierboven citeerde, en de wijze waarop De Telegraaf het formuleert: Migranten die niet doen .. (wat de regering hiermee beoogt) .. zouden hun verblijfsvergunning kwijtraken, zei de minister maandag. Dit is niet exact hetzelfde, en laat dus weer ruimte voor toekomstig politiek gesteggel van een type waarmee we de afgelopen twintig jaar al zo vaak kennis hebben genaakt. Worden de mensen die hun verblijfsvergunning om dergelijke redenen kwijtraken ook daadwerkelijk uitgezet? En kun je er niet op rekenen dat tegen die tijd weer een beweging op gang komt die zal betogen dat een deel van een familie wel degelijk is geïntegreerd, zodat je niet de goeden mag straffen om de nalatigheden of onvermogen van anderen? En wat als deze migranten intussen kinderen hebben die in Duitsland schoolgaan? Ik zie het nog niet gebeuren, en het heeft daarmee alles weg van het bekende doekje tegen het bloeden waarmee we als bevolking vrijwel altijd worden gelijmd als de elite merkt dat een bepaald beleid weerstand oproept.

Wat politiek gezien heel interessant is, is dat bondskanselier Merkel bij deze bekendmaking volledig buiten beeld bleef. Dat zou kunnen duiden op een stevige nederlaag binnen de regering (van De Mazière was bekend dat hij al eerder steviger maatregelen voor stond), maar ook dat ze zich hiermee niet wil inlaten, en haar tijd af wacht. Zoals ik al stelde: deze maatregelen op zich zijn een goede stap, maar zonder vervolg vrijwel zinloos en dan niet meer dan een aanmoediging tot integratie vanuit een hopeloos perspectief.

Dat Frau Merkel af wacht in hoeverre ze hier in mee zal willen gaan zou logisch zijn in het licht van de verkiezingsnederlaag een paar weken terug. De grote stap die de AfD in één keer als belangrijke politieke factor op de politieke kaart van Duitsland zette, wordt door de Duitse politieke elite beschouwt als een inbreuk op haar verworven rechten. De boze burger moet nu even worden gesticht, maar van de eigenlijke koers zou dan niet werkelijk worden afgeweken.

Niet alleen zou dat in lijn zijn met de opstelling van de SPD tot op heden, maar ook dat deze maatregelen specifiek worden gericht op immigranten is een belangrijke indicatie. Immigranten zijn géén vluchtelingen. Zodat het weinig fantasie benodigt om te bedenken dat deze groep van de maatregelen zal worden uitgezonderd – want waarheen zouden vluchteling-afvallers uit het integratieproces dan moeten vertrekken? Na twintig jaar gekuip van de maatschappelijke elites is het niet vreemd om achterdochtig te zijn, en te vermoeden dat men in plaats van immer vorwärts is overgestapt op een tactiek van twee stappen vooruit, één achteruit. Want een ander punt dat hiermee impliciet wordt erkend, is dat van het bestaan van immigranten die geen vluchteling zijn. Ook dat zet een deur open die tot nog toe gesloten was. En je vraagt je af of die immigratie dan alleen voor mensen vanuit het Midden Oosten zal gelden, of dat heel Albanië alvast zijn koffers kan gaan pakken.

Aber weiter soll es immer gehen.