De Corona app wordt binnenkort uitgerold over Nederland. Raymond Peil ziet veel haken. ogen, voetangels en een aankomende clusterfuck.

Het is vooral een paradepaardje van minister De Jonge – bij gebrek aan beter.

Blij en gelukkig zijn wij met de geboorte van onze lieve CoronaMelder.

Hugo & Mark

Het zal de lezer niet ontgaan zijn, de Corona app van het kabinet Rutte is in de stores verkrijgbaar en al op honderdduizenden telefoons gedownload. Daarmee is het succes van de CoronaMelder natuurlijk niet gegarandeerd, want de ervaring leert dat van de miljoenen apps die de mensheid al heeft uitgedacht maar een minimale hoeveelheid populair of onmisbaar is. De gebruiker bepaalt dat: bevalt een app niet, dan gooi je hem weg en neem je zó een andere.

Rutte zelf is heel blij met het nieuwe troetelkindje van hem en Hugo. ‘’De app is nu deze week beschikbaar in vijf GGD-regio’s en hij is inmiddels zo’n 830.000 keer gedownload. Ik heb dat ook gedaan’’, zei de vrolijke schoolmeester afgelopen vrijdag tijdens de persconferentie na de ministerraad.

‘’Dus de grap die we maakten is: als je geen overheidscampagne voert gaat het goed.’’

Vervolgens legde Rutte aan de kleuterklas uit wat de app doet:

‘’Daarmee maak je bron- en contactonderzoek van de GGD’s echt makkelijker. Het vult aan, het waarschuwt mensen als ze in contact zijn geweest met een besmet persoon. En we vragen aan mensen via de GGD-onderzoeken: met wie ben je recentelijk in contact geweest zodanig dat er ook echt een risico is van overdracht van het virus, bij mensen die het zelf hebben. Maar je weet niet altijd precies wie dat is.

Die mevrouw naast jou, hopelijk op anderhalve meter, maar misschien net even te dicht in de buurt op Schiphol met wie je hebt zitten praten over hoe leuk die bestemming is en waar ze vooral moet gaan kijken, die ken je niet, dus die kun je ook in het GGD-onderzoek misschien wel noemen, maar die kan dan via zo’n app wel het signaal krijgen: pas op!”.

Inmiddels is de concept-Noodwet voor de CoronaMelder naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin is onder andere uitdrukkelijk vastgelegd dat er geen verplichting komt voor Nederlanders om de app te gebruiken. Ook mogen werkgevers bijvoorbeeld hun werknemers niet verplichten zich te laten testen en de test in hun Corona app vast te leggen. Winkels en horeca mogen mensen zonder Corona Ausweiss niet weigeren.

Dat lijkt allemaal heel doordacht te klinken, maar is het bij nadere beschouwing volstrekt niet. Er ligt een hele reeks faalfactoren in deze aanpak besloten. Hierbij een poging om de belangrijkste te identificeren.

Wie symptomen van Corona vertoont wordt geacht dit via de app bij de GGD te melden en een testafspraak te maken. Andere app-gebruikers die bij je in de buurt bent geweest krijgen dan een anonieme melding ‘u bent bij een besmettingsbron in de buurt geweest, laat u testen!’ Wie vervolgens positief test moet in quarantaine.

Het grootste probleem hierbij is dat de test meet of er RNA-resten van het virus zijn aangetroffen. Niet de viral load die aangeeft in elke mate men werkelijk besmet of besmettelijk is. Genezen patiënten hebben één tot drie maanden nadien reststoffen in hun lichaam. En besmette patiënten zonder symptomen worden er met deze aanpak niet uitgevist. Want de GGD mag alleen testen bij mensen met symptomen. Diverse onderzoeken wijzen voorts uit dat het besmettingsgevaar door asymptomatische gevallen het hevigst is.

Met de CoronaMelder hoopt de overheid de werklast bij de GGD’s van bron- en contactonderzoek (BCO) te beperken. De melding via de app neemt dat als het ware over. Deze verkeerde zuinigheid – pennywise pound foolish – camoufleert als het ware de laksheid van De Jonge en consorten bij het opschalen van de BCO-capaciteit. Dat in Duitsland bijvoorbeeld de Corona-bestrijding vele malen beter werkt dan in Nederland ligt onder andere in het feit dat de oosterburen vier keer zo veel onderzoekscapaciteit als Nederland hebben per hoofd van de bevolking.

Alles uit de kast halen om een app op te tuigen klinkt heel aardig, maar wordt er geleerd van ervaringen in het buitenland met vergelijkbare CoronaMelders? In Duitsland blijkt dat er 17 miljoen downloads waren, voornamelijk onder Apple gebruikers, 20 procent van de bevolking dus. Slechts 1647 Teletans zijn sindsdien uitgegeven, dat wil zeggen, een QR-code na een positieve test die de gebruikers vervolgens kunnen publiceren. Dat is om en nabij 0,00002% van de Duitse bevolking. Zullen we dit liever géén doorslaand succes noemen?

De grote vraag is dus hoeveel Nederlanders de app gaan downloaden, installeren en gebruiken. Ongeveer anderhalf miljoen Nederlanders hebben geen geschikte telefoon en Hugo de Jonge gaat die niet ter beschikking stellen. Het gaat daarbij niet alleen om veel ouderen en minder bemiddelde mensen, maar denk daarbij ook aan ouders die voor meerdere kinderen een nieuwe of geschikte telefoon zouden moeten aanschaffen.

Dan is nog nog allerminst zeker dat mensen de CoronaMelder willen gebruiken. Wanneer je een melding krijgt kun je niet naar je werk (quarantaine). Wil de werkgever deze periode doorbetalen? Misschien de eerste keer nog wel, maar de tweede keer? Of stel dat je op je werk binnenkomt en plotseling krijgen vijf collega’s een bliepje van de app. Anoniem is zo’n melding dan evenmin. Of bijvoorbeeld op een kaartavondje met 1,5 meter afstand?

Er zitten veel haken en ogen, voetangels en klemmen, aan deze app, die door techneuten op de tekentafel lijkt bedacht en door bureaukluivende ambtenaren in omloop wordt gebracht. Omdat zij denken dat het gaat werken zoals het binnen hun denkraam moet werken. Een reageerder op nu.nl verwoordde het als volgt: ’’Wat een clusterfuck is dit”. Dit lijkt mij in toenemende mate een terechte conclusie.

Tot slot nog enkele opmerkingen over de privacy-aspecten van de CoronaMelder. Hij werkt alleen wanneer de locatiegegevens van de telefoon aan staan. Veel Nederlanders willen helemaal niet dat de overheid nog meer data van hen binnenkrijgt, mede gezien de povere staat van dienst van de bureaucratie op dit terrein. Overigens komen de gegevens van de geteste burgers so wie so op een servers van de GGD terecht. Wie garandeert dat ze niet lekken of gehackt kunnen worden?

Ter geruststelling bezweert minister De Jonge inclusief een cohort van door hem betaalde ambtenaren en experts dat de CoronaMelder uitstekend beveiligd is. Met Apple en Google die de onderliggende infrastructuur hebben ontwikkeld zijn er ‘goede afspraken’ dat privégegevens voor niets anders mogen worden gebruikt dan voor bestrijding van de ziekte. Moeten we hen op hun blauwe ogen vertrouwen? Bij de Belastingdienst liep zo iets eerder enorm uit de hand.

Een onafhankelijke expert verzekerde mij dat de Traffic Encryption Key – de versleuteling van de gegevens die in de app worden verwerkt – eigenlijk alleen waterdicht is en tegen hackers bestand, wanneer de gegevens ook voor gebruikers en ieder ander onleesbaar zijn. Wie daar even over nadenkt doorziet dit ook.

Maar Sapperdeflap, op 1 september heeft het hele land wel een Corona App!

---

Samenhangend hiermee is de discussie over de Noodwet. Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar economische gevolgen vindt u hier.