De gemeenten roepen nu – naar aanleiding van de Corona-crisis – dat de rekening bij burger dreigt te komen. Natuurlijk. Want, bij wie anders?

‘Rekening bij burger is hoe alles financieel wordt geregeld. De burger is de bottom line van de overheidsfinanciën, de achterliggende waarde van de munt die een staat uitgeeft in een fiatgeldsysteem. Dat de burger zelf het gevoel heeft dat extra uitgaven een cadeautje zijn, is eerder een kwestie van sluw bedotten door politici dan van realiteitsbesef. Berichten als dit betekenen daarom iets anders:

Een bedrag van 566 miljoen is op het totaalbedrag dat op de rijksbegroting staat voor de gemeenten niet heel veel, dat klopt. Maar de gemeenten zitten ook vol politici. en die gaan er altijd weer vanuit dat het geld dat een gemeente jaarlijks krijgt het minimum is dat ze kunnen uitgeven voor beleid. Niet het maximum, al staat het zo eigenlijk wel in de gemeentewet.

Bij de meer prudente plattelandsgemeenten zijn de marges kleiner en weet men dat er een grens is aan de extra inkomsten die een gemeente kan persen uit toeristenbelasting en de andere mogelijkheden de de wet biedt om belastingen te heffen. Veel grotere gemeenten (en zeker de grootsten) denken dat ze altijd nog ‘het bedrijfsleven’ meer geld kunnen afpersen met hogere belastingen voor dit en dat. Die bedrijven geven die belastingen 1 op 1 weer aan de burger door, maar dat besef ontbreekt maar al te vaak. Direct of indirect:: de gehele begroting is gebaseerd op geld dat de eigen burgers opbrengen. Ook leningen, dat zijn feitelijk uitgestelde belastingen.

De wettelijke aanleiding van veel gebruiksbelastingen – waarover de gemeenten het herkenbaar hebben in dat stukje Teletext –  is dat die slechts de kosten dekkend mogen zijn. Met andere woorden:: het is een gemeente niet toegestaan ‘winst’ te maken. Dat gebeurt in de praktijk toch, want het is het soort oplichting die moeilijk controleerbaar is. Maar laden lichten is het wel.

Wat u moet weten hiervan, is dat de politici in deze 100 gemeenten – veelal de grootsten – weer eens niet in staat zijn gebleken hun huishoudboekje kloppend te krijgen. Nu kloppen ze bij de minister aan om meer geld, en als die het niet heeft willen ze naar de burger. Dat is geen nieuws, maar ze moeten er maar eens op worden afgerekend. Ook daarom is een direct gekozen burgemeester een beter systeem dan de van staatswege gedropte schaamlap, die geacht wordt namens het rijk toezicht te houden, maar dat toch niet doet.

Minder dan 10% van de politici in gemeenteraden snapt dit echt – de burgemeesters die door hun gemeenten naar Den Haag worden gestuurd voor meer geld nog het minst van al. Kortom, de Corona-crisis is weinig anders dan een smoes van politici met een gat in hun hand.  Dreigen met belastingverhogingen is daarom niet alleen onwettig, maar tevens een verklaring van eigen onvermogen (pun intended)

In een brandbrief aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de politiek in Den Haag schrijven ze dat er snel een oplossing moet komen. “De slechte financiële situatie bedreigt in ernstige mate de dienstverlening van gemeenten aan hun burgers”, staat in de brief. “De uitvoering van gewone basistaken, zoals onderhoud van wegen, groen, sport- en culturele voorzieningen en gezondheidszorg komt hiermee in gevaar.”

Dat ze bij de staatsomroep bovenstaand betoog van mij evenmin begrijpen? Dat is evident:

De rekening dreigt bij de burger terecht te komen. “Zonder beter vooruitzicht moeten wij in het najaar draaien aan de enige knop waar wij zeggenschap over hebben: namelijk de lokale belastingen.”

Het mag dus niet, maar ze gaan het illegaal toch doen? Is het niet eens tijd dat in de Gemeentewet wordt opgenomen dat een gemeente verplicht wordt een jaarlijks percentage promillage aan de eigen reserves toe te voegen?

---

Meer over het Corona-virus (Covid-19), de wijze van aanpak van Corona en haar economische gevolgen vindt u hier op Veren of Lood.