Twee weken geleden liet een Italiaanse rechter de kapitein van de Sea Watch-3 weer los. Rechters! Om daarover te schrijven moest ik eerst kalmeren.

Eigenlijk was ik dit stukje twee weken terug al begonnen, maar staakte ik het nadat ik me realiseerde dat dit ongewoon ongenuanceerd ging worden,. Dat wil ik niet graag. Dit waren de eerste zinnen:

Fucking hell. Heeft iemand die idioten wel eens verteld dat ze geacht worden de wet te handhaven? Dit zijn de Platoonse filosofenkoningen die het beter weten – zonder enige verdere kennis van Plato, ook dat nog. Niets zo stupide als rechters, en dat zegt wat als je over juristen praat.

Intussen heeft die kapitein haar toonhoogte nog een paar octaven verhoogd. En gooide ze er nog een schepje bovenop:

“I hope that the European Commission, after the election of the new parliament, will do its best to avoid this kind of situation and that all the countries will accept migrants saved by civilian rescue ships,” she added.

Opnieuw een voorbeeld van emotionaliteit die het functioneren van de rechterlijke macht ondergraaft. Een Italiaanse rechter liet haar vorige maand dus al na drie dagen weer gaan omdat ‘ze levens redde’.

Het zijn momenten dat je je zuchtend achterover in de kussens van je bank laat zakken. Om eens te filosoferen over de invoering van de computer als rechtsprekend medium. U vindt dat een revolutionaire, wellicht subversieve gedachte? Ik vrees dat ik u teleur moet stellen: bij het CJIB werkt het niet anders. Men voert het aantal te hard gereden kilometers in, de computer doet uitspraak en het systeem doet de rest. Wie doet de invoer? Ook een computer! Dat gaat rechtstreeks van de nummerbordherkenning naar het systeem in Leeuwarden. Zelfs aan het dichtmaken van de enveloppen met beschikkingen komt geen mensenhand meer te pas. De postbode is de eerste mensenhand die deze uitspraak beroert nadat u bent geknipt.

Is dit beter? Ik twijfel. Vast staat is dat er geen verzachtende omstandigheden worden toegepast, en maar heel zelden als je het voor laat komen. Dat kost een klein vermogen, ondanks dat er legio fouten worden gemaakt in dit systeem. Maar dat wordt ook veroorzaakt doordat het woord van de beboetende ambtenaar heilig is, als die in het spel was als menselijke factor.

Maar uiteindelijk – wat in mijn opinie de doorslag geeft – is dat het een einde maakt aan dat oeverloze marchanderen van rechters die regels willen terugbrengen naar ‘een meer menselijke maat’. Het is nooit de bedoeling van de rechtspraak geweest om een sociaal werker op de stoel van een rechter te posteren, en de rechtbanken zitten er vol mee.

Eerst maar eens te proberen de rechtspraak in hoger beroep met computers te laten uitvoeren lijkt me de beste aanpak. Uitspraken ontdaan van alle meevoelende franje waar vanuit de maatschappij geen vraag naar is, maar die je er gratis bij krijgt, die zowel verbeterend als corrigerend werken. Als de lagere rechters er voldoende van schrikken en zich conformeren, komt het wie weet toch nog goed.