Het donatisme – zo leerde ik in het tweede jaar van mijn geschiedenisstudie – was een ketterse (want geen mainstream geworden)  beweging in de vroege christelijke kerk. Het schismatische element was dat het de vraag stelde of de kwaliteit van de door een priester verstrekte sacramenten werd beïnvloed door diens persoonlijke voortreffelijkheid.

Het is niet moeilijk in te zien dat wie dat pad op gaat alleen maar in chaos kan eindigen. Het is hetzelfde een huwelijks counselor te wantrouwen omdat hijzelf gescheiden is. Natuurlijk kan er iets rammelen aan het oordeelsvermogen van de functionaris dat hem minder geschikt voor zijn baantje maakt, maar als je zo gaat beginnen weet je dat je nooit meer ophoudt. Net zo goed als dat pas na je dood duidelijk kan worden of je naar de hemel gaat, en daar zijn maar weinig levende mensen bij als getuige. De katholieke kerk liet het daarom niet lang voortduren.

Desondanks – en die voelde u ongetwijfeld komen – begint de vraag of rechters die geneigd zijn steeds meer toe te geven aan de eisen die Volkert van der Graaf stelt omtrent zijn behandeling wel geschikt zijn voor hun werk prangend te worden. En of ze  – mutatis mutandis – wel geschikt zijn voor de magistratuur. Ik citeer daarvoor graag uit de woedeaanval van Jan Dijkgraaf vanmorgen:

Jij mág zo’n gluiperige griezel zijn die eerst een deal sluit om ‘vrij’ te komen en vervolgens onderdelen van de deal die hem toch niet zinnen gaat aanvechten bij de rechter.
Het is dan aan mevrouw de rechter om je aan die deal te houden of niet.
De rechter kán de adviezen van het NFIP (waarom denk ik steeds: Bram Bakker?) en de Reclassering volgen. Hij kan ze ook naast zich neerleggen.

Jan legt de vinger op de zere plek. De rechter gaat er in mee niet de deal in haar geheel te blijven beoordelen, maar die stukje bij beetje te laten afbreken middels een herkenbare salami-tactiek. Telkens opnieuw wordt de deal gemodificeerd en daarna wordt die modificatie opnieuw aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen. Dat doet vermoeden dat veel Nederlandse rechters niet langer naar het grote geheel kijken, maar zich graag verstoppen achter een vorm van juridische kommaneukerij waardoor het grote geheel uit beeld verdwijnt. En daarmee wordt de vraag wel degelijk actueel of uitspraken van deze rechters – zowel in deze kwestie als in de (hun?) toekomst – nog wel serieus moeten worden genomen. Ergo, of ze niet ontslagen dienen te worden.

En dan ga ik dus pertinent niet uit van gangbare complottheorieën, dat het Volkerts beloning is voor bewezen diensten. Al is dat het enige logische alternatief.

Donatus zou niet hebben geaarzeld.