Lilianne Ploumen vertrekt per direct als PvdA-leider. Het is de logische conclusie van anderhalf jaar politiek gestuntel in de marge.

En weer een PvdA-leider die vertrekt wegens algemeen falen. Het vertrek van Ploumen is strikt logisch, maar juist daarom redelijk onverwacht. Het inzicht ongeschikt te zijn, en het daarom beter is om te gaan is, in de politiek maar zelden aanwezig.

Ploumen vertrekt niet vanwege een grote blunder die haar positie onhoudbaar maakt, maar omdat haar positie de PvdA onverkiesbaar maakt. Dat de PvdA bij NL2021 bleef hangen op de negen zetels die zij al had was na het gestoethaspel met Asscher geen grote verrassing, maar ook het ontbreken van een gestage opmars tijdens Kabinetsformatie2021 liet zien dat het electoraat in Ploumen totaal geen vertrouwen heeft. Dat de aanstaande coalitie de PvdA opzichtig aan de dijk zette zonder dat dat in de peilingen enig gevolg had was een dodelijke klap, die Ploumen moet hebben doen beseffen dat het tijd wordt voor iemand anders. Na de regeringsverklaring was het nog slechts wachten op een gunstig moment.

Is dit het moment? Wellicht, er is weinig in beeld dat een zwaargewicht als oppositieleider vereist de komende tijd. Rutte4 lijkt nu al aan het freewheelen, en gedraagt zich alsof er alleen een paar groene vuiltjes aan de lucht zijn. Maar een vraag die zeker van belang is, is of er een goede schaduwleider van gewicht in de coulissen klaar staat bij de PvdA? Mij is dat niet opgevallen – zoals ik bij het aantreden van Ploumen al constateerde was er vrijwel iemand anders die voldoende ervaring had om Asscher op te volgen, zodat de keus voor Ploumen iets onvermijdelijks had. Maar een nieuwe onvermijdelijkheid lijkt te ontbreken, en voor de PvdA is dat eigenlijk slecht nieuws.

Het vertrek van Ploumen uit de Kamerfractie suggereert dat de nieuwe leider uit diezelfde fractie moet voortkomen. Zit daar thans iemand in waarvan je verwachtingen kunt hebben? Dat moet een goed verborgen parel zijn, het noodzakelijke charisma ontbreekt sowieso volledig. Een landelijk leider die van buiten de fractie gaat opereren? Voor dat soort noviteiten lijkt de tijd weinig gunstig – een geschikte kandidaat ontbreekt, en opereren vanaf de uiterste zijlijn is zelden een aanbeveling.

GroenLinks
Het enig denkbare is dat Ploumen op deze wijze mogelijk de weg vrij maakt voor een fusie van de PvdA met GL. Maar dan zou je verwachten dat Ploumen eerst de onderhandelingen daarover voert, en pas vervolgens opstapt. De nieuwe fractievoorzitter die Ploumen moet opvolgen zal komende tijd het karretje moeten trekken. Dat wordt geen benijdenswaardig baantje.

---

Meer – laatdunkend – commentaar op de PvdA vindt u hier.