Dat op dit moment in de MSM nog vrij weinig voorbeschouwingen van de komende campagne te vinden zijn, heeft weinig te maken met het gegeven dat de verkiezingen pas na de zomer zijn, meer dan drie maanden weg.  Evenmin heeft het er veel mee te maken dat officieel de campagne pas ongeveer drie weken voor de stembusgang begint. Praktisch gesproken begon de campagne immers al op de dag dat het Catshuis-beraad werd afgebroken. Zoals je toen al kon zien aankomen, ontwikkelt de campagne zich inderdaad.

Weinig vreugdevolle tijden voor het linkse journaille in ieder geval. De keus gaat tussen een voorspelling die de eigen geloofwaardigheid slechts te grabbel kan gooien, en een voorspelling die men zich voor het oog van de collega’s nauwelijks veroorloven kan. Vóór augustus zullen we zien dat de media de campagne zoveel mogelijk zullen gaan mijden, omdat de ontwikkelingen hen niet aan zullen staan. Toch zijn deze eenvoudig te voorspellen.

De Kunduz-partijen (GL, CU, D66, CDA en VVD) zullen de komende maanden in toenemende mate over straat gaan rollen op weg naar Prinsjesdag (dit jaar op 18 september). Zeker naarmate hun verkiezingsprogramma’s vorm aan zullen nemen, zal het onderling gekissebis toenemen. Uiteindelijk zijn in het politieke centrum maar een beperkt aantal zetels aanwezig, en ze moeten ze onderling zien te verdelen, terwijl de politieke aanvallen vanaf Links (PvdA en SP) alsmede van Rechts (PVV en mogelijk de kleinere satellieten die tussen PVV en VVD hangen) moeten worden afgeslagen. Naarmate dat Kunduz-akkoord vaker terug komt, zal men daar steeds krampachtiger mee omgaan.

Hoezeer immers de VVD het akkoord nu al dood verklaart – er komt in augustus toch nog iets van fine-tuning aan, op weg naar de indiening van de uitgewerkte akkoorden – zodat Hare Majesteit ons op Prinsjesdag feestelijk kond kan doen van wat op het WC-papier waarvan zij mag voorlezen staat gedrukt. We kunnen er zeker van zijn dat het kabinet er dit jaar alles aan gelegen zal zijn dat de stukken van Prinsjesdag dit jaar niet uitlekken, want als vóór 12 september die stukken op straat komen te liggen. Dat zou de verkiezingen zeker beïnvloeden.

Toch is daar alle kans op. want juist de PvdA heeft er alle belang bij, dat de broedresultaten van de Kunduz-club zo vlak voor de verkiezingen nog eens uitgebreid in de schijnwerper van haar eigen gloriemoment wordt gezet. En zoals bekend is de overheid vergeven van de PvdA-aanhangers, zodat het heel waarschijnlijk moet worden geacht dat het gehele pakket zo ongeveer rond de 7e september op straat zal liggen. Dat geeft immers zowel SP als PvdA ruim de gelegenheid om elkaar èn de Kunduz-club frontaal te lijf te gaan. Daarover zullen de journalisten ons dan weer uitgebreid berichten, aangezien hun lust naar sensatie nog altijd groter is dan hun politieke affiliatie. En in de laatste dagen voor 12 september zullen daarom de stukken er van af vliegen.

Maar gedurende de zomer zullen we een gestage opmars van de PVV in de peilingen kunnen verwachten. De boodschap van de PVV is de afgelopen jaren voor eenieder voldoende duidelijk geworden, en dank zij de huidige commotie rond het ESM is ook het standpunt van die partij over euro en EU voor niemand nog een vraagteken. Wilders heeft het slim gespeeld. Zijn apocalyptische waarschuwingen aangaande de geldverslindende moloch die de EU is, zullen deze zomer door de feiten worden ondersteund. Dat landen als Zwitserland en het UK zich zijn gaan voorbereiden op een uiteenvallen van de euro is voor eurofiele politici slecht nieuws. Het vertrouwen in de EU smelt zichtbaar weg. Een bewaarwording van hiervan garandeert een decimatie van de eurofederalisten op 12 september.

Daar is om te beginnen de te verwachten stevige berisping uit Brussel die er naar alle waarschijnlijkheid aan komt. Elsevier plaatste deze week een column , waarin de verwachting werd uitgesproken dat het Kunduz-akkoord door EU-commissaris Olli Rehn zal worden afgewezen als onvoldoende. Niemand zal die berisping met meer genoegen tegemoet zien dan Geert Wilders, en het land zal te klein zijn. Maar ook als Brussel zich niet meldt, zal de PVV daar garen bij spinnen. Men heeft dan alle aanleiding om de Kunduz-club uit te lachen vanwege hun ongerechtvaardigde angst voor de Brusselse knoet.

Het Griekse drama zal zo rond eind juni haar voorlopige hoogtepunt beleven, met mogelijk zelfs een ongecontroleerd Grieks exit uit de euro kort daarna. Dan bestaat er ook de kans dat Spanje nog deze zomer een bailout nodig heeft. Ook als dat gebeurt zijn de rapen gaar, want neemt u van mij aan, in dat geval zal het ESM in noodtempo moeten worden bijgevuld, en de kosten zullen huizenhoog oplopen. Elk van deze gebeurtenissen is voor de PVV op zich al 5 zetels waard op 12 september.

Het is maar weinig politici gegeven hun waarschuwingen nog tijdens hun politieke leven waarheid te zien worden, maar Geert Wilders staat op het punt het te gaan beleven. Nu al zien we in de peilingen vaak een na-ijleffect over punten waarover de PVV in een eerder stadium stampij maakte. Met een na-ijleffect bedoel ik, dat je aan de constante opmars kunt zien, dat er door mensen over gesproken wordt, en er een realisatie ontstaat van: Hé, daar had Wilders het toch eerder al over? Zoiets werkt door. Op die wijze kwam de PVV in 2006 vanuit het niets met 9 zetels in de Kamer. Op dit moment zie je in de peilingen een dergelijk effect al plaatsvinden. De VVD daarentegen ziet juist het omgekeerde gebeuren, wat niet vreemd is, aangezien het thans vooral gebeurt op punten waar VVD en PVV afgelopen maand stevig botsten.

Om al deze redenen zoals hierboven opgesomd, zal het karakter van de campagne anders zijn dan die van 2010. Moest Wilders er in 2010 voortdurend hard in, daarmee tegelijkertijd kiezers van zich vervreemdend die zijn taalgebruik niet accepteerden, dit jaar kan hij het rustig aan doen. Natuurlijk zullen we geregeld getuige zijn van zijn verontwaardiging over de ellende die de eurofielen hebben veroorzaakt, maar vol op het orgel hoeft dat niet. Niet alleen is een zekere ingehouden woede in de ogen van de kiezer authentieker, maar gebeurtenissen als hierboven beschreven vereisen weinig verdere onderstreping. Met een zeker, rustig staatsmanschap kan Wilders meer oogsten dan door hardhandig zijn gelijk te gaan halen. Dat zal hem namelijk door de EU franco thuis worden bezorgd.

Evenzo kunnen we aan de linkerkant van het politieke spectrum door de te verwachten gebeurtenissen zien gebeuren dat de SP de PvdA zal slopen. Een draai ten leste tegen Europa kan de PvdA zich absoluut niet veroorloven, terwijl de SP traditioneel voldoende Europa-kritisch is om op dit punt goed te scoren bij verontruste linkse kiezers.

Ik voorzie dus een relatief rustige campagne, met aan het eind vermoedelijk een hoop spektakel tussen SP en PvdA, alsook tussen de middenpartijen onderling, dewelke allen hard zullen moeten vechten om hun verliezen hanteerbaar te houden. Slechts een wonder kan voorkomen dat de naderende monetaire catastrofe weinig of geen invloed zal hebben op de komende verkiezingen.

De daadwerkelijke formulering van verkiezingsprogramma’s beschouw ik bij déze verkiezingen als van volstrekt ondergeschikt belang. Natuurlijk is het belangrijk dat partijen in de aanloop naar verkiezingen nadenken over hun positiekeuze, maar veel invloed zullen zij er dit jaar niet mee uitoefenen op de kiezer. Die zal iets anders aan zijn hoofd hebben.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.