De coalitievorming na PS2019 is in volle gang. In Noord-Holland is het FvD al uitgerangeerd, meldt de NOS tevreden.

Na alle soesa over de Eerste Kamer (die door de leden van Provinciale Staten op 27 mei gekozen worden) zou je bijna vergeten dat ook de provincies bestuurd moeten worden. Daarover wordt nu onderhandeld – in Noord-Holland ligt het FvD er al uit. Heel vreemd is dat nu ook weer niet – coalitievorming per se is een vorm van gekonkel en hoe minder je je daarin verliezen wilt des te sneller sta je er buiten.

Dat men in Amsterdam (Noord-Holland) niet graag een provinciebestuur boven zich heeft waarin het FVD zich nestelt stond tevoren vast. De formateur in Noord-Holland – Hans Smits – is indirect (als directeur van Schiphol, waarin Amsterdam grootaandeelhouder is) weer van Amsterdam afhankelijk, dus was diens aanstelling als informateur al een vingerwijzing: nie vor FvD.

Opmerkelijk aan bovenstaand bericht – waar veel partijen op de avond van 20 maart pretendeerden niets te weten van het programma en de standpunten van FvD, was men er in Noord-Holland snel uit met de mededeling dat het niets worden kon. Dat Smits denkt dat een coalitie van de VVD met de antisemieten van GL (in NH een sterk aanwezig sentiment binnen die partij) kansrijker en geloofwaardiger is, geeft wel weer aan hoe de zaken zich ontwikkelen.

Een tweede indicatie van hoe het werkt is dat FvD – dat in Zuid-Holland de grootste partij werd, daar de door haarzelf als informateur aangedragen VVD-coryfee Wiegel hoorde zeggen dat die provincie door een coalitie van VVD en FvD gedragen moet worden. Puur cijfermatig is dat een onontkoombare conclusie. Wiegel mikt op een coalitie van 4 a 5 partijen die samen 7 gedeputeerden (2 voor de grote partijen elk) moeten leveren. 28 zetels zijn vereist, en als de VVD niet met FvD zou willen, dan heeft ze als alternatief een coalitie met CDA, PvdA, GL en D66 die dan allemaal nodig zijn. Die groep Regentenpartijen komt uit op 29 zetels, maar wenselijk is anders. Het valt voor ZH te hopen dat iedereen dat beseft en beseffen blijft.

De logica wijst naar het CDA (4) als eerste gegadigde om de romp-groep van FvD-VVD te versterken, waarmee deze op 25 zetels zou komen, maar daarna wordt het moeilijk. De PVV heeft 4 zetels en zal ongetwijfeld willen – maar van de andere partijen kan ik me daarvoor weinig enthousiasme voorstellen. Het alternatief is dat D66 of PvdA aanhaken, en gezien hun eerdere verkettering van het FvD zal er iemand ernstig moeten slikken alvorens een pluche zetel te kunnen bemachtigen.

En dan is er nog het over de schouder mee kijken vanuit de landelijke partijen. De CU heeft daarvan ooit al eens laten merken dat ze haar vertegenwoordigers dienaangaande strak controleert: niet met de PVV! Dat zal nu ook in Zuid-Holland een rol spelen, anders zou de CU (3 zetels) eventueel een rol kunnen spelen.

Maar alle partijen zullen in de gaten houden hoe het afstraalt op hun landelijke positie. Kenmerkend daarvoor is de manier waarop de PVV enige tijd deel uitmaakte van het provinciaal bestuur in Limburg, war de partij toen de grootste was. Uiteindelijk moesten beide PVV’ers het veld ruimen, maar – men had het geprobeerd. Andere provincies lieten het daar graag bij, en hetzelfde patroon verwacht ik komende week te zien uitrollen.

Zoiets zie ik nu ook aankomen in Zuid-Holland. ZH zal dienen als proefkonijn voor hoe hard het FvD door de Regenteske pomp wil. Maar aangezien Zuid-Holland heel wat nauwkeuriger door de landelijke pers in de gaten gehouden wordt dan Limburg, zou het korter kunnen duren dan die twee jaar van de PVV in Limburg. Wiegel is een eeuwige optimist:

‘De kern van mijn aanpak is dat je moet kiezen voor samenwerking, voor elkaar wat gunnen’, legde Wiegel uit. ‘Dat geldt in het hele leven en ook in de politiek. Vooral moet je elkaar vertrouwen. Als dat de habitus kan zijn, ben ik er wel optimistisch over.’

En dat zal hij nodig hebben. Veel reden voor optimisme zie ik nog niet, als ik zo eens een krant opensla. De fascisme-verklaringen van Jan en Allleman spatten je van de opiniepagina’s tegemoet..