Met PS2019 aan staande stofte Frans Groenendijk zijn eigen weergave van de politieke verschuivingen af en geeft daarmee een interessant perspectief.

Peilingen zijn maar peilingen. Met minder dan zeven weken te gaan tot de Provinciale Statenverkiezingen is het verstandig om de resultaten van de peilingen dan toch in ieder geval weer te geven op een manier die meer hoort bij de politieke verhoudingen van de 21e eeuw dan van de 20e.

Onmiddellijk na de Tweede Kamerverkiezingen van 2017, schreef ik hier op Veren Of Lood een stukje getiteld: Blij met de verkiezingsuitslag – in een oogopslag.
Ik gaf mijn eigen gekleurde visie, mijn framing van de uitslag. Ik schreef er ook bij:

Geen misverstand: ik doe ook aan framing. Alleen: ik doe dat niet stiekem; integendeel. Ik maak hier met behulp van mijn bijzondere weergave van de gegevens expliciet reclame voor mijn ‘frame’.

Ik vergeleek toen –anders dan alle andere framers– de uitslag van de verkiezingen niet met (alleen) de Tweede Kamer verkiezingen van 2012, maar daarnaast ook met die van 1998. (zie het stuk zelf over waarom ik dat deed). Daarnaast hanteerde ik een andere soort grafiek (‘100% gestapeld vlak‘) en vooral: ik sorteerde niet op de achterhaalde links-rechts tweedeling, maar op mate van oikofobie.

De gepeilde[1] verschuivingen zijn minder sensationeel dan die in mijn weergave van de verkiezingsuitslagen. De vijf meest oikofobe partijen staan hier bovenaan: samen gaan ze van 77 naar 71 zetels. Binnen die groep verliest de VVD, Groenlinks-op-zijn-lightst zeg maar, het meest: 7 zetels. Groen-Links zelf is binnen die groep de winnaar: +3. [2] De twee minst oikofobe partijen –PVV en FvD– stegen volgens de peilingen samen 9 zetels: FvD: +10, PVV: -1. (ten opzichte van de verkiezingen van 2012 op respectievelijk 11 en 0).

Ik schreef destijds ook al: “Van bijna elk tweetal partijen kun je je afvragen of toch de onderste niet boven de andere zou moeten staan.” Ik zou nu 50+ eigenlijk van onderaf wel op de vierde, in plaats van. op de zesde plaats zetten. Voor die ene oogopslag maakt dat echter niet uit. De trend die ik in maart 2017 beschreef zet in bescheiden tempo voort: de angst voor het eigene –zeg maar gerust het succes van de campagne om alles wat westers en beschaafd is verdacht te maken– zwakt af.

Omdat de naderende verkiezingen niet voor de Tweede Kamer zijn maar voor de Provinciale Staten en indirect dus voor Eerste Kamer, is er nog een tweede indeling van belang. Een andere indeling dan die op oikofobie-gehalte: wel of niet onderdeel uitmakend van de coalitie. In die afbeelding is in een oogopslag zichtbaar dat de coalitie in zwaar water verkeert.

---

1. Ik gebruikte natuurlijk het resultaat van de peilingen, zoals Tom Louwerse die bundelt.
2. Voor alle duidelijkheid: de X-as begint niet met de verkiezingen zelf maar met de peiling van de maand erna. VVD en PvdA stonden toen beiden op nog een èxtra zetel verlies.