Justitie mag uit DNA huidskleur gaan afleiden. Van verdachten. Maar etnisch profiling kan politiek niet ter discussie komen? Dit ruikt naar een omtrekkende beweging. Onder andere.

Uit wat de NOS er over bericht vallen diverse bijzonderheden op te maken, waaronder een aantal letterlijk. Zoals:

Officieren van justitie mogen in de toekomst uit gevonden DNA van een verdachte of slachtoffer ook de huidskleur afleiden. Minister Grapperhaus schrijft aan de Tweede Kamer dat hij de regels op dat punt gaat aanpassen.
Justitie mag uit DNA-sporen nu al afleiden of iemand man of vrouw is, wat het ras is en de kleur van de ogen en haren.

In geval van een onbekende dader is dat nuttig, zodat:

(..) Doel van dit type DNA-onderzoek is om de identiteit te achterhalen van een verdachte van een misdrijf of van een slachtoffer.
Grapperhaus wil de regels ook op andere punten aan nieuwe ontwikkelingen aanpassen. Zo mogen bepaalde rechercheurs voortaan met mobiele apparatuur al op de plaats van een misdrijf DNA-sporen “inlezen”. De sporen kunnen daarvandaan dan naar een laboratorium worden gestuurd, waardoor de politie na een misdrijf mogelijk sneller iemand kan arresteren.

Al wordt ik wat achterdochtig van de zinsnede “Identiteit achterhalen … van een slachtoffer”, omdat voor een dergelijke operatie zo’n beetje het hele DNA van de Nederlandse bevolking bekend moet zijn. Maar enfin, in dit verband is dat een zijsprong. We springen weer terug op het hoofdspoor: wat willen we hiermee? Want dat er enige maatschappelijke gevoeligheden zullen worden geraakt staat wel vast, dat justitie dit erg graag wil eveneens. Want hier is geen sprake van een debat over de wenselijkheid – de minister voert het eenvoudig in, en wacht af of er tumult ontstaat.

Dergelijke kennis uit de DNA-sporen is vanzelfsprekend erg handig als de politie een signalement wil verspreiden. Maar zijn die sporen dan voldoende betrouwbaar dat men dat aandurft? Of blijft dat een interne kwestie? En hoe gaat men met die kennis om? Ik ben met de huidige PC-manie bij OM en politie achterdochtig genoeg geworden om te vermoeden dat het inzetbaar is om het evenwicht in de populatie bij Opsporing Verzocht wat te doen kantelen. Want het aantal gevallen van ‘blanke dader’ die men via dat programma zoekt is er bijna volledig uit verdwenen. De DNA-technieken zou de kans bieden dergelijke zaken een hogere prioriteit te geven – qua propaganda voor de kansenrijke samenleving is er weinig waarvoor ik minder respect heb dan het huidige OM en de politietop.

Van de andere kant zie ik ook een manier ontstaan waarop DNA-opsporingsmethoden steeds normaler worden. Zozeer zelfs dat een verdachte er pas achterkomt dat hij gezocht wordt als hij op Schiphol wordt gearresteerd op een moment dat hij drie weken op familiebezoek gaat. Dat zal de politieke acceptatie van DNA-gebruik zeker beïnvloeden.

Desondanks zit de manier waarop dit wordt ingevoerd me niet lekker. Er bestaat ook zoiets als teveel controlemogelijkheden, en dat heeft alleen maar zin als men die ook gebruikt waarvoor het bedoeld is. Maar die zijn er in overvloed, en steeds meer. Aan dat effectieve toe passen schortte het nu juist echter zo pijnlijk de afgelopen jaren, en dat wordt nog steeds erger. Het is prachtig als we via DNA sneller kunnen weten wie iets gedaan heeft, maar als daar vervolgens nauwelijks of geen sancties op staan had het maar weinig zin.wat mij betreft.

Per saldo hebben we het hier dus opnieuw over de verkeerde prioriteiten. Heel technocratisch, maar weinig zinvol. Want als iemand na 30 uur schoffelen weer buiten staat, vraag je je toch af wat het rendement was van al die technische opsporingsmethoden. Laat Grapperhaus daar eerst eens hard in ingrijpen. De zelfgenoegzaamheid waarmee de rechterlijke macht haar eigen overtuigingen in stand houdt moet ook de opsporing demotiveren. Het inspreekrecht van slachtoffers bij rechtszaken is geen compensatie voor stevige straffen van daders. Et cetera. Wie zijn prioriteiten niet op orde heeft, slaat uiteindelijk geen deuk in een pakje boter.