Als we de twee belangrijkste oppositiepartijen uit het huidige politieke midden bekijken valt op hoezeer hun leiders van elkaar verschillen.

Buma heeft een boek geschreven, dat ik binnenkort hoop te bespreken. Of Pechtold schrijven kan? Er zijn dagen dat ik er aan twijfel. Met Pechtold is D66 terug waar het begon: bij holle marketingleuzen. Van Mierlo haatte zijn omschrijving door het reclamebureau dat zijn partij succesvol de politiek in catapulteerde: D66 is het product, en Van Mierlo is de verpakking. Niet dat het niet waar was natuurlijk – in momenten van helderheid zal ook Van Mierlo dat zelf moeten hebben beseft.

Maar waar je van Van Mierlo nog zeggen kunt dat hij behalve de leegheid van zijn uitspraken nog wel degelijk een zeker pakket aan principes meedroeg, blijf je met Pechtold zitten met de uitspraak dat zijn verstand rechts denkt, maar zijn hart links zit. Niet meer dan een reclameslogan: goed bedacht, maar de loosheid zelve. Bedenk: er is een verschil tussen leegte en loosheid. Leegte is een gebrekkigheid, loosheid is een bewuste keuze.

Die loosheid vertaalt zich in zijn verbeten gevecht tegen de PVV. De politieke nazaat van een van de grote populisten van Nederland die zich beklaagt over het populisme van de PVV; het heeft toch wel iets heel treurigs er over te moeten lezen, soms. Het excuus dat D66 lang en breed begraven was als ze de PVV niet had gehad om zich tegen af te zetten wordt na een jaar of tien een beetje sleets, maar meer biedt D66 nauwelijks. Om nog even parafraserend terug te grijpen naar de slagzin waarmee Van Mierlo aan de man werd gebracht: Alexanders ambitie is het aan de man brengen van het product Pechtold, en D66 is de verpakking.

Het schijnt dat Pechtold burgemeester van Amsterdam wil worden. Ik ben er een groot voorstander van. Liefst zo snel mogelijk, nog voor hij in een kabinet schade kan aanrichten. Wellicht is het bovendien dè gelegenheid om Amsterdam zich onafhankelijk te laten verklaren. Alternatief kan hij volgende regeringen een prima Kop van Jut bieden om de hoofdstad van haar pretenties van lichtend voorbeeld voor de wereld af te helpen. Kwaad met kwaad bestrijden, soms is dat inderdaad dienstig, hoezeer het idee mensen wellicht tegen de borst stuit.

Dat D66 onvermijdelijk deel gaat uitmaken van het volgende kabinet heb ik me mee verzoend. Met Pechtold als vice-premier nog niet. En ik ben er zeker van dat voor de keus gesteld, Pechtold gedachteloos voor Amsterdam zou kiezen. Dus een mens kan hopen.