De afgelopen drie maanden hebben een pijnlijke overmaat aan politiek onvermogen getoond. Als politieke partijen in een gemeenteraad al vanaf het begin zo ver van elkaar af staan dat ze een (in)formateur nodig hebben teneinde met elkaar in gesprek te komen is er veel goed mis. Rotterdam staat hier dit jaar model voor.

Als die onmin tussen lokale partijen een persoonlijke oorzaak heeft kan ik me het aanstellen van een deskundige van buitenaf goed voorstellen. Als wijze onpartijdige. Maar vanwege politieke geschillen? Dan blijken er weinig onpartijdigen van buitenaf beschikbaar, zodat dan de weg openligt voor onderhuidse agenda’s. Daarmee is ‘de deskundige van buiten’ al bij voorbaat gecompromitteerd. Ook zonder evidente aanwijzingen als deze:

23 zetels is tricky. Wat we dan nodig hebben zijn Rotterdammers die zeggen: dit doen we niet.”
Rotterdammers?
Van Maurik: ”Ja, en daar wringt de schoen. Rosenmöller en Duisenburg zijn geen Rotterdammers. Ze zijn er met de haren bijgesleept. Bovendien blijken ze niet aan elkaar gewaagd. Duisenburg is volkomen ondergeschikt aan die ex-havenschreeuwerd, die Pim Fortuyn een bedreiging voor de mensheid vond. (..)
En de jeugd heeft geen Rotterdam-kennis. De stad wordt bestuurd door ex-studenten, die hier zijn komen aanwaaien.

Paul Rosenmöller in Rotterdam, dat is een voorbeeld par excellence hoe het mis kan gaan. Toen de linkse partijen hem voordroegen als wijze man zeiden ze daarmee eigenlijk dat ze onverzoenlijk zouden weigeren om Leefbaar te accepteren, met welk excuus dan ook. Vergelijk dat eens met de situatie waarin men in Rotterdam een aantal jaren geleden door de Rotterdamse hoogleraar Van Schendelen naar een nieuw college werd geleid en je hebt eigenlijk verder geen voorbeelden meer nodig om te begrijpen waar de schoen vaak zal wringen met het aanstellen van een ‘bemiddelaar’.

Hoewel ‘koppelaar ‘ er ook een mooi woord voor zou zijn, maar daar zullen weinigen van enthousiast worden – wat overigens ook een teken aan de wand zou zijn. Het aanstellen van een bemiddelaar is in 99% van de gevallen òf een politieke zet, of een statement, of gemakzucht. Zeker als dat het eerste is wat men na de verkiezingen doet. Erger nog is dat het een signaal is van een zowel onzinnige als ongewenste politisering van het lokaal bestuur is. Je kunt wel willen vergeten dat het hier eigenlijk gaat om dorpspolitiek, maar dat verandert de zaak nog niet. Het is ook nog eens een manier van interessant willen doen.

Terwijl de essentie van dit soort onderhandelingen óók is, dat er een vertrouwensband wordt gecreëerd tussen mensen met verschillende levensbeschouwingen die het de komende vier jaar samen moeten zien te rooien. Dat die wens ontbreekt is pijnlijk duidelijk als men gelijk om een bemiddelaar begint te roepen, alvorens maar een eerste gesprek te hebben gevoerd. Parlementje spelen moet men maar in Den Haag doen, het lokaal bestuur dient andere belangen – als het goed is.

Dat van politiek onvermogen politieke brokken komen gaat Rotterdam ons de komende vier jaar demonstreren, daarvan ben ik wel zeker. Maar de drang tot een begeleide formatie zal er niet door afnemen, integendeel. Het is incompetentie, maar zeker ook onvermogen. Wat je niet al geleerd is, blijkt als maar weer minder eenvoudig zelf te bedenken.