Hoewel er politiek redenen genoeg zijn voor een kabinetscrisis, wijzen andere signalen in de richting van een terugval in de reflex van afgelopen jaren. Ten koste van alles het kabinet te sauveren.

Eergisteren betoogde ik dat in het uiterste geval de kwestie rond minister Van der Steur zou kunnen leiden tot een kabinetscrisis als het gedrag van premier Rutte onderdeel zou worden van het debat. Daar is alle reden voor, maar ironisch genoeg is juist de nabijheid van verkiezingen een belemmerende factor, zo lijkt het. Overigens: als Van der Steur het vege lijf politiek weet te redden is dat eveneens een blamage voor de politiek, dus gaat u er maar vanuit dat ‘Steur’ toast wordt. Zwartgeblakerde toast.

Maar één van de redenen om ´Steur´ het debat alsnog in te laten gaan, is dat premier Rutte een schild nodig heeft. Want Van der Steur zal in het debat – in ieder geval tot hij zijn biezen pakt – alle vuur van de oppositie naar zich toe trekken. Hoe langer het debat zich op hem concentreert, hoe beter Rutte buiten schot blijft. Uiteindelijk zal de oppositie dan tevreden moeten zijn met de scalp van de minister, omdat ze niet meer toekomt aan de premier.

Dat lijkt ook de insteek van de PvdA, gek genoeg. Zoals ik al schreef, op dit moment is de belangrijkste zorg van de PvdA aan te kunnen schuiven in het ‘Premiersdebat’. Maar RTL lijkt te aarzelen over het buitensluiten van de partij, hetgeen minder hysterische pogingen als het forceren van een voldragen kabinetscrisis minder aantrekkelijk maakt. Asscher heeft gisteren al een onaardige opmerking over Rutte ingetrokken, en vandaag wordt Van der Steur na een zwaar debat politiek opgeknoopt. Dat lijkt in de mening van de PvdA-strategen de beste kansen te bieden om Asscher in de peilingen zóver omhoog te krijgen, dat zijn deelname aan dat ‘Premiersdebat’ is verzekerd.

Na het officiële vertrek van Van der Steur gaat het debat uit als een nachtkaars, tenzij de oppositie tijdig haar vuur verlegt naar de premier. Wat dat betreft verwacht ik vuurwerk van Geert Wilders. Wat Wilders zal doen is de premier vanaf het begin het vuur aan de schenen te leggen over diens eigen onfrisse trucjes in het debat. Van der Steur kan de PVV-leider aan de PvdA overlaten; die partij kan het zich immers niet veroorloven om zonder gevallen VVD-minister het strijdperk te verlaten, maar het handwerk moet worden verricht, dus Asscher’s zetbazin zal het gevelde vonnis moeten voltrekken. Ik vermoed dat de PvdA de vertrokken Samsom nog node missen zal vanavond.

De NOS lijkt zich evenmin bezig te houden met een mogelijke val van het kabinet. Terwijl Rutte de Kamer heeft voorgelogen over de beschikbaarheid van informatie die voor hem op het moment van achterhouden inderdaad beter niet in handen van Kamerleden kon zijn.

De vertrouwensdiscussie straalt volgens politiek verslaggever Ron Fresen ook op premier Rutte af. Ook de premier zal vandaag opnieuw vragen moeten beantwoorden. “Rutte heeft steeds gezegd: we hebben niets achtergehouden, de vraag is of dat vol te houden is”, aldus Fresen.
Een van de vragen voor Rutte is of de ambtenaren van Algemene Zaken op de hoogte zijn gesteld van geheime stukken over de hoogte van de Teevendeal.
Nieuwsuur-journalist Bas Haan schrijft in zijn boek dat Rutte veel eerder wist van het exacte schikkingsbedrag. In het boek ontkent Rutte dat.

Vervelend, maar in geen geval dodelijk, is de portee van dit verhaal. Toch gaan hier twee onvergeeflijkheden samen: een premier die de Kamer beschikbare informatie onthoudt, en liegen tegen de Kamer. Als dat niet wordt afgestraft wil de Kamer hem sparen om redenen van opportuniteit. En die opportuniteit is dat men verwacht Rutte na de verkiezingen nodig te hebben om de Regentenpartij te blijven leiden als voorganger van haar grootste factie.