Jesse Klaver wil premier worden. Van Nederland. Politiek de lichtste van de lijsttrekkers vindt dat hij zich in de premiersstrijd mengen moet.

Als er geen doordachte strategie achter zat had ik de geraniums vrijdag ook zonder handen water kunnen geven, want de gedachte dat Jesse Klaver premier van Nederland worden zou is te grappig voor woorden. Dat Maurice de Hond in zijn peiling van gisteren aandacht besteedde aan de gedachte suggereert dat men ook bij Peil.nl verder kijkt dan de eigen neus lang is, maar goed. Ik schrijf dit stukje op zaterdag, dus er over weten doe ik niets. Maar op voorhand lijkt me dat er ook onder de linkse gepeilden een homerisch gelach moet zijn opgegaan.

Maar het heeft dus serieuze kanten. In de eerste plaats is dat als je lijsttrekker van een partij bent, je in principe kandideert voor het premierschap. Het komt voort uit de aard der zaak. Vanzelfsprekend maakt Jesse Klaver net zoveel kans als Thierry Baudet om onze volgende premier te worden, maar als hij dat erkennen zou doet hij af aan zijn eigen kandidatuur. Een lijsttrekkerschap komt met verplichtingen, ook tegenover je eigen partij.

Dat is één serieuze reden, maar niet de beste, en zeker niet waarom Klaver er vrijdag zelf mee kwam. Die tweede reden is de zieltogende PvdA. Ook vrijdag deed Jesse Klaver de zoveelste rituele oproep plus één aan de ‘linkse’ partijen zich te verenigen en te streven naar een links kabinet. Nogmaals ten overvloede: ook dat gaat er niet komen, en God verhoede dat het ooit dichterbij komen zal dan het nu is. Maar bij dergelijke oproepen was in het verleden altijd onuitgesproken inbegrepen dat de leider van de PvdA daarvan de premier zou moeten worden. Domweg omdat men de PvdA niet missen kon, en als grootste binnen de club ‘geestverwanten’ zou zij de leiding moeten krijgen.

Maar die situatie is niet meer geldig. Lodewijk A. loopt zich momenteel de benen uit het lijf om zich meewarig te laten bejegenen door talkshowpraatpoppen, maar electoraal zet het nog niet aan. Hij blijft hangen op een niveau van circa 10 zetels als hij een goede dag heeft. Het ziet er naar uit dat het helemaal nooit meer aan zal zetten. Zelfs de ietwat inerte SP lijkt zonder moeite groter te kunnen worden dan de PvdA. Niet door aanzienlijk te groeien, maar door voldoende minder te verliezen opdat men meer zetels overhoudt dan voorheen de vaandeldragers van de linkse kerk: de sociaaldemocraten. Maar de SP als uitdager van de gevestigde politieke klasse om het premierschap is bij de vorige verkiezingen op vernietigende wijze te kijk gezet, en een herhaling zit er niet in. Iedere zetel die niet naar 50Plus gaat, maar toevallig de kant van de SP op valt is meegenomen. Als dat gebeurt zonder Jan Marijnissen een intensieve tournee te laten maken is dat al helemaal meegenomen.

Van die gedroomde Linkse coalitie kun je vanzelfsprekend D66 echt niet links noemen, maar men moet wel, omdat zonder D66 het aantal beschikbare zetels (<40, meer dan 75 is vereist) minder lachwekkend is dan het hele idee werkelijk rechtvaardigt. Maar Pechtold premier laten worden? Dat lijkt ook geen al te serieuze gedachte.

Dat alles bij elkaar opgeteld maakte dit alles het voor Klaver bijna tot een plicht zichzelf naar voren te schuiven als premierskandidaat. Of hij zelf beseft hoe armoedig dat overkomt doet niet ter zaken, er is geen alternatief. Het is de consequentie van een oproep (en wat moet men bij GL anders, eigenlijk?) om te streven naar een ‘links’ kabinet. En passant maakt het ook de goegemeente duidelijk dat de PvdA niet langer als vaandeldrager van Links kan worden beschouwd. In hoeverre dat zetels op gaat leveren zal voorlopig een open vraag blijven, maar opnieuw is het een moeilijk detecteerbare messteek in de rug van Lodewijk A.

Van je politieke vrienden moet je het nooit hebben met verkiezingen in aantocht. Maar de manier waarop politiek wordt geanticipeerd op het overlijden van de PvdA, en je ziet aankomen hoe de hyena’s zich alvast tegoed denken te doen, zou je nog bijna tot medelijden kunnen verleiden. Bijna, maar net niet helemaal.