Het geschutter rond de lijsttrekkersverkiezing van de PvdA lijkt nu alsnog zijn door de partijleiding gedroomde finale te krijgen. Maar de weg naar die finale zal de uitslag overschaduwen. Politiek amateurisme ten top.

Als je het gefrummel van de PvdA op weg naar een lijsttrekkersverkiezing die de partij er weer bovenop helpen moet in ogenschouw neemt, is je eerste reactie: wat een amateurisme! Dat de PvdA als enige partij in Nederland beschikt over een full-time betaalde voorzitter merk je nergens aan, behalve aan het kennelijke belang dat de voorzitter heeft aan de manier waarop dit avontuur afloopt. Erger kun je het daarom eigenlijk niet maken, al geeft het een aardig en onvergetelijk beeld van hoe het binnen de PvdA werkt – en hoe het dus niet moet.

Geschiedenis herschrijven
Het gekonkel dat Spekman etaleert werkte mogelijk in de hoogtijdagen van de PvdA, maar die tijd is lang voorbij. De toegevoegde openheid die de moderne media genereren tonen onbarmhartig hoe het daar allemaal werkt – en hoe die voorzitter werkt. Eerst kreeg Monasch intern te horen dat hij zoveel mogelijk zou worden gefnuikt, waarop hij alleen concluderen kon dat hij beter vertrekken kon. Met als nawoord van Hans Spekman dat hij wellicht bang was te verliezen. Dat argument lijkt me andersom van veel sterker belang. Spekman had alles te verliezen bij een succesvolle campagne van Monasch, en dat moest worden voorkomen. Door na afloop te proberen de geschiedenis er van te schrijven kenmerk je je wel als een héél minne onderkruiper. De geloofwaardigheid er van is verwaarloosbaar.

Duidelijk is dat Monasch vertrekt vanwege de houding van het partijbestuur, met angst voor verliezen heeft dat niets te maken. Ook, omdat hij al maanden geleden had aangegeven dat hij een vertrek uit de politiek overwoog vanwege dezelfde reden waarom hij zich kandidaat stelde: de totale verrotting van de PvdA. In zekere zin is het gedrag van Spekman een nadrukkelijke erkenning van , zowel wat betreft zijn analyse als als rechtvaardiging om er de brui aan te geven.

Gluiperigheid die geld kost
De laatste gluiperigheid van Spekman is dan zijn gejengel om die Kamerzetel. Normaal gesproken ben ik van blijven zitten geen voorstander. Maar met nog slechts een paar maanden te gaan tot aan de verkiezingen, zou een vertrek van Monasch uit de Kamer hoogstens betekenen dat na 15 maart een nieuw ingezworen Kamerlid een paar maanden uitkering mag trekken voor een totaal zinloos Kamerlidmaatschap. Want inwerken kost nu eenmaal enige tijd, en die is er niet. Komt zo’n Kamerlid na de verkiezingen terug? De PvdA staat in de peilingen rotsvast op tien zetels, dus dat is uiterst dubieus. Hetgeen weer betekent dat het blijven zitten van Monasch nu de staat tenminste een ton bespaart, en mogelijk zelfs twee.

Overige kandidaten
Een ander puntje dat door het lawijt over Monasch ondersneeuwde is dat de twee andere gestelde kandidaten zijn afgewezen wegens onvoldoende conformatie aan het gevraagde profiel.

Het besluit van het PvdA-bestuur betekent dat de lijsttrekkersstrijd gaat tussen partijleider Diederik Samsom en vicepremier Asscher. Het partijbestuur heeft de twee andere kandidaten afgewezen omdat ze niet aan de profielschets voldoen. Kandidaat Gerard Bosman is verbijsterd en overweegt in beroep te gaan. “De strijd om het lijsttrekkerschap heeft nu alle schijn van een toneelstukje tussen Diederik en Lodewijk, die het 100 procent met elkaar eens zijn”, zegt hij.

Dat het profiel van de nieuwe PvdA-lijsttrekker hiermee definitief lijkt te zijn dat het een gelukkig en tevreden partijmens zijn moet is ironisch, maar bevestigt de ervaringen van Monasch. Het maakt deze verkiezing nog beschamender dan zij toch al was, namelijk een bevestiging van de partijelite zoals die er zit. Je mag als PvdA-lid nu kiezen tussen een bestuurlijke partijregent en een regenteske bestuurder namens de partij.

Het doet allemaal sterk denken aan de stalinistische wijze waarop het partijbestuur van GroenLinks een paar jaar terug interne gevechten dacht te kunnen sturen: “Er zijn geen kandidaten tot de kandidatencommissie zegt dat ze er zijn”. Van dat soort dingen, is dat nu echt wat de PvdA wil uitstralen? Dan kon de fusie met GL nog wel eens dichterbij zijn dan verstandige mensen denken.