Na 15 maart zijn er getalsmatig 3 logische kabinetten te vormen – uitgaande van de politieke dispositie van de grootste partij na 15 maart. Maar politiek blijft een vreemd spel.

Dat CDA en D66 samen met de VVD de kern van het nieuwe kabinet zullen vormen werd ons voor de verkiezingen al enigszins omfloerst beloofd, en de uitslag suggereert dat dat net niet voldoende tot iedereen is doorgedrongen om het te voorkomen. Jammer voor de PVV, maar daar kom ik volgende week uitgebreider op terug. De uitsluiting van die partj gaat gewoon weer 4 jaar door, al mogen we hopen dat de decimering van de PvdA iets beschaafder omgangsvormen afdwingt.

Deze drie partijen hebben tezamen 71 zetels in de Tweede Kamer en een vergelijkbaar equivalent in de Eerste. Daar moet dus nog iets bij, weinig is genoeg, maar iets is nodig. Ook aangezien het type minderheidskabinet uit de vorige periode (het geschuif met en zoeken naar meerderheden in de Eerste Kamer) voor iedereen onwenselijk is. Voor de vierde plek zijn drie partijen de logische keus: CU vanwege het vrijwel naadloos aansluiten bij de visie van de overige partijen, de PvdA vanwege de voortzetting van Rutte2 en de positie van Jeroen Dijsselbloem, en GroenLinks omdat ook die partij een grote winnaar was op 15 maart.

Om met GroenLinks te beginnen: tenzij het niet anders kan zie ik geen enkele partij zo gek zijn om met Jesse Klaver in één kabinet te stappen. Hoogstens zullen we een herhaling van de charade uit 2010 opgevoerd zien worden, waarbij Femke H. geregeld meeonderhandelde, maar nooit een heel serieuze optie werd. Partijen willen de kiezer laten zien dat men hem nog enigszins serieus nemen wil. Dit hoort bij de rituele dansjes van een coalitiedemocratie als de onze.

De PvdA zou zelfs nooit te overwegen zijn na zo’n nederlaag als woensdag, ware het niet dat de EU-positie van Dijselbloem door onze carrière-gerichte regenten als vrijwel essentieel voor allerlei Europese invloeden wordt gezien. Pechtold heeft in de campagne al geopperd hem desnoods als partijloos minister te handhaven. Grotesker kun je het EU-circus en haar invloed op de Nederlandse politiek niet karakteriseren, maar feiten zijn feiten. Zou Asscher willen? Vermoedelijk wel, maar zijn partij niet. Niet dat hij er nog lang de leider van zal zijn, maar dat is een ander verhaal waar ik nog op terug ga (/zal moeten) komen.

En dan is er de variant met de CU, de meest waarschijnlijke uitkomst. Getalsmatig is het de zwakste, want het wordt regeren met de kleinst mogelijke meerderheid. Het zal voor D66 ook niet fijn zijn dat alle linkse partijen buiten het kabinet blijven, zodat alle rampspoed die wel degelijk in de lucht hangt op hem zal worden afgewenteld bij komende verkiezingen in 2021 of eerder. Maar Pechtold zal er dan wel niet meer zitten als partijleider, mogelijk zelfs niet als minister. Het sterke gerucht dat hij zijn zinnen heeft gezet op het burgemeesterschap van Amsterdam zullen we binnenkort bewaarheid zien worden vermoed ik.

Edith Schippers gaat het als verkenner nu allemaal eerst in kaart brengen. De term ‘verkenner’ is overigens wel grappig, aangezien de koning vroeger een informateur benoemde voor hetzelfde klusje. Daar wil niemand aan herinnerd worden, maar als de formatie lang gaat duren zullen we dat nog vaker bespreken. Zo’n bijeenkomst van de fractievoorziters met de Kamervoorzitter (zou Arib mogen aanblijven?) is wel grappig, maar zal al snel de naam krijgen van überachterkamer als het lang duren gaat. Ik zie ons nog wel eens terugkeren naar het systeem waarbij de vorst een informateur aanwijst.