Het ‘premiersdebat’ van RTL op 26 februari aanstaande is een politiek achterhaald concept. In de huidige vorm althans.

De gedachte is dat er vier partijen deel kunnen nemen die op het moment dat het debat gehouden wordt nog kans maken de grootste partij te worden bij aanstaande verkiezingen. Dat de grootste partij vaak maar zeker niet gegarandeerd premier van Nederland wordt is daarbij een van de aannames. Het idee dat meer dan vier partijen daarop nog kans maken minder dan drie weken voor die verkiezingen is al rijkelijk ruim geredeneerd.

Dat neemt niet weg dat de praktijk heeft geleerd dat dit debat vaak van groot belang is, omdat het partijen de kans geeft zich vanuit de coulissen te manifesteren. Wie niet wordt uitgenodigd is op slag vrijwel kansloos mee te doen voor de hoofdprijs. En daar zit het probleem ditmaal: de PvdA. Dat de PvdA op het beslismoment (13 februari) nog bij de eerste vier zal zitten kan gevoeglijk worden uitgesloten. Dat impliceert dat die partij door de kiezer verder zal worden genegeerd. En dat is voor het Nederlands journaille, dat zich één voelt met die partij, een onverteerbare gedachte. Onvoorstelbaar ook.

Vandaar het huidige misbaar.

Er speelt nog een tweede element een rol dat meestal niet wordt benoemd, maar onderdeel is van datzelfde achterhaalde politieke concept: de links-rechts verhoudingen in de Nederlandse politiek zouden ongeveer vastliggen. Als dat ooit al zo was, dan is dit eenvoudig niet langer zo, en de al klaarliggende uitnodigingen voor het Premiersdebat bewijzen het. De twee grootste partijen – de enigen die zeker zijn van deelname, zijn twee als ‘rechts’ beschouwde partijen. Ook de derde partij (in grootte, dus!) is zo’n rechtse partij (het CDA). Die situatie zou bijvoorbeeld juist het CDA ernstig te denken moeten geven over zowel haar eigen positie als wat de wensen van de kiezer zijn.

Hoogstens voor de positie van vierde grootste partij van het land komt nog een linkse partij in aanmerking, en één van de kandidaten daarvoor is dan ook nog D66, welke partij ‘links’ niet als ècht links beschouwt.

De wanhoop van links was gisteravond nog het best voelbaar in de volstrekt belachelijke voorstelling die PvdA-leider Asscher gaf bij de huisagitproppers van DWDD. Trump is Hitler, en als je niet op de PvdA stemt ben je stom. Voor een publiek dat vooral GL gaat stemmen, als ze zich op dat vlak door DWDD iets willen laten aanpraten, tenminste.

Asscher is niet de campagnevoortrekker die men hoopte dat hij is, en na de verkiezingen is moeilijk voorstelbaar dat hij een betere oppositieleider zal zijn dan hij lijsttrekker is. Een succesvol lijsttrekker in Amsterdam Ons Dorp is geen gegarandeerd succes in de rest van het land, maar eigenlijk is het erger: zelfs in Amsterdam wordt de PvdA gepeild als derde partij, na GL (40%, zegt men) en D66. Zulk gepiep as van Asscher gisteren bij DWDD is niet meer dan een doodsrochel.

De PvdA als zevende (of zelfs achtste, na 50Plus) partij van het land is voor de Nederlandse journalistiek niet alleen onvoorstelbaar, maar voelt kennelijk ook als collectief falen van de beroepsgroep. Hetgeen het dan ook is. De komende zes weken kunnen we dus rekenen op een steeds hysterischer wordende journalistiek – het is maar goed dat we in de USA hebben kunnen zien hoe dat gaat aflopen.