De Jeanne d’Arc (aka Pippi Groenkous) van het milieu komt weg met een agenda waarvoor president Macron een halve burgeroorlog aan zijn broek kreeg.

De massapsychose rond het Zweedse klimaat-icoon Greta Thunberg zal ooit nog eens kasten vol interessante proefschriften en andere publicaties opleveren, van psychologische faculteiten over de hele wereld. De belangrijkste bron van inspiratie zal ongetwijfeld ‘Verhalen uit het Hart’ zijn, de door haar moeder geschreven gezins-biografie. Vorig jaar verschenen, een maand na Greta’s eerste schoolstaking.

Moeder Malena Ernman vertegenwoordigde ooit Zweden op het Eurovisie Songfestival en is een redelijk bekende opera-zangeres. Haar boek beschrijft een reeks psychische stoornissen, die Ernmans twee dochters zouden hebben (zie rechts). Zelf lijkt ze me niet immuun voor de theatrale persoonlijkheidsstoornis, met een snufje narcisme.

Laat ik niet lichtvaardig doen, het boek is tragisch en bij vlagen ontroerend. Al kun je vraagtekens zetten bij het op deze manier in de openbaarheid te brengen van het psychiatrische dossier van je twee minderjarige dochters.

In ‘Verhalen uit het Hart‘ lezen we dat de ouders van Greta altijd al gepassioneerd met het milieu bezig zijn geweest. Mevrouw Ernman laat doorschemeren dat de psychische problematiek in het gezin dezelfde oorzaak heeft als klimaatproblemen: onze ecologisch onverantwoorde manier van leven. Die zou zelfs de oorzaak zijn van bijna ieder probleem op aarde, met name de onderdrukking van minderheden en vrouwen.

Vandaar ook, zo zegt ze zelf, dat ze haar carrière als operazangeres heeft opgegeven: ze wilde niet meer vliegen. Vader, een niet erg succesvolle acteur die als agent optrad voor zijn zingende vrouw, is inmiddels betrokken bij het publiciteits-circus rond Greta.

Uiteraard wil Greta ook niet vliegen. In de symbiotische relatie tussen moeder en dochter lijkt geen ruimte voor andere meningen dan die van moeder – terwijl je toch bijna per definitie een andere mening zou verwachten van een 16-jarige.

Moeder beschrijft hoe Beata, de jongere zus van Greta, veel meer aandacht nodig heeft dan Greta zelf, die onder meer wordt geplaagd door autisme en obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis. Beata is volgens moeder tien keer erger in de war dan Greta, en nagenoeg onhandelbaar. Ideaal gesproken zou het leven van de hele familie – inclusief Greta – moeten draaien om het welzijn van Beata. Dit boek zou verplichte leesvoer moeten worden voor psychiaters in opleiding.

Dat er nauwelijks meer dan een maand zat tussen het begin van Greta’s schoolstaking en het verschijnen van haar moeders boek, lijkt geen toeval. En inderdaad, achter de razendsnelle opkomst en het wereldwijde schitteren van Greta’s ster, blijkt een goed geoliede publiciteitsmachine te zitten, met hele diepe zakken, bijvoorbeeld die van de ‘One Foundation’, een internationale goede-doelen-organisatie. Opgericht door onder meer miljardair Bono van U2, en mede gefinancierd door Bill Gates, George Soros en anderen.

Op de loonlijst van deze One Foundation staat een zekere Luisa Neubauer, die op veel foto’s en video’s van Greta of op de achtergrond, of op de voorgrond naast haar vertoeft. Ze schijnt de persoonlijke coach van Thunberg te zijn.

Maar ere wie ere toekomt: degene die eigenhandig het fenomeen Greta van de grond heeft getild, is een zekere Ingmar Rentzhog, een Zweeds pr-genie van nauwelijks 30. Nog voordat Soros en anderen ooit van Greta hadden gehoord.

Toen de Zweedse rond augustus vorig jaar voor het eerst bij het Zweeds parlement op de stoep ging zitten, ging Rentzhog naast haar zitten, schijnbaar uit solidariteit. Via zijn twee jaar eerder opgerichte bedrijf: ‘We Do Not Have Time’, waar geld inzat van een bekende Zweedse miljardair – rijk geworden met onder meer handel in auto’s – startte hij een Facebook campagne om ruchtbaarheid aan dit klimaatprotest te geven.

Het lijkt toeval, maar dat was het misschien toch niet. Rentzhog had in 2018 op een klimaatconferentie al kennis gemaakt met de ouders van Greta – milieufanaten van het eerste uur. Wat zij besproken of misschien bekokstoofd hebben, zullen we waarschijnlijk nooit weten.

Nog één dingetje over ‘We Do Not Have Time’. Als een organisatie of persoon met honderdduizenden volgers op Facebook, op geplaatste berichten nooit meer dan enkele tientallen reacties krijgt -zoals We Do Not Have Time, zijn die volgers grotendeels gekocht. Daar is een markt voor. Achter de schermen van het fenomeen Greta wordt in ieder geval flink gerommeld met zogeheten groen kapitaal.

Hoe ontroerend ze soms ook lijkt, Greta Thunberg komt vooral eigenaardig over. Zelfs haar meest fanatieke fans kunnen daar niet omheen. Maar, zeggen ze dan, onze grote voorgangster heeft Asperger, dat maakt haar juist zo bijzonder en geniaal! Daardoor beleeft ze het lijden van de aarde zo intens! Geniaal is ze in zekere zin ook, als je ziet hoe ze zonder zichtbare emotie en zonder haperen wereldleiders en parlementen toespreekt, al zegt ze altijd hetzelfde. Dat ze altijd zo ouderwets is gekleed, met lange vlechten en bijna altijd hetzelfde gebreide mutsje op, kan ook te maken hebben met haar psychiatrische achtergrond.

Maar het kan ook zijn dat haar imago wordt bewaakt.

Ze lijkt versteend en praat monotoon, maar inhoudelijk kan ze behoorlijk tekeer gaan: iedereen boven de 25 is schuldig aan wat haar en haar generatie wordt aangedaan, regeringen doen niets, de planeet wordt opgeofferd aan gewetenloze bedrijven en de supperrijken.

Net nog was ze eregast in Westminster, waar ze op de foto ging met de Speaker van het Lagerhuis, en met de leider van de oppositie. De huidige Amerikaanse president is daar dan weer niet welkom – dit terzijde – maar verschillende holocaustontkenners en andere Jodenhaters zijn er wel geweest – uitgenodigd door diezelfde leider van de oppositie.

In één moeite door mocht Greta bij de BBC leeglopen over de Britse regering, die volgens haar helemaal niets doet aan de klimaatcrisis – net zo min als de meeste andere regeringen. Dat ‘niets’ is volstrekt onjuist natuurlijk. Groot-Brittannië slooft zich uit om allerlei doelstellingen te halen, om nog maar te zwijgen over president Macron, die bijna in burgeroorlog verkeert omdat hij het volk voor zijn ‘ecologische transitie’ wil laten opdraaien.

Thunberg zegt vaak dat ze ‘jarenlang’ heeft gestudeerd hoe ‘het allemaal zit met het milieu’, waarna ze in paniek is geraakt, en twee maanden niets meer heeft gegeten. Toen was ze nog maar acht. Veel kennis heeft ze er kennelijk niet aan overgehouden. Met wie of waar ze ook spreekt, inhoudelijk heb ik haar nooit verder horen komen dan angst zaaien en oproepen tot paniek. Wat dat betreft doet ze denken aan mislukte presidents-kandidaat Al Gore, die twintig jaar geleden riep dat de wereld nog tien jaar had…

Er wordt al gefluisterd over een Nobelprijs. Het zou me niet verbazen: met ouders die in de hoogste Zweedse kringen verkeren, lijken de lijntjes kort.

Het meest bizarre moment in de campagne van Greta Thunberg, was haar bezoek aan de economische top van Davos, waarvoor ze was uitgenodigd. Er waren business tycoons, beroemdheden en staatshoofden, die af en aan werden gevlogen in gemiddeld 1500 privéjets. Greta kwam per trein. Ze ‘sprak met de machtigen der aarde’, zo wordt het voorgesteld, en die ‘vonden haar helemaal geweldig’.

Maar ze heeft niets te zeggen, behalve een zeer beperkte ideologische boodschap, die ze grijs draait en die iedereen nu wel kent. Voor die zogenaamde machtigen der aarde is ze een speeltje, een schoothondje dat keft, maar uiteindelijk ongevaarlijk is. Als ze een beetje wordt gestuurd, kunnen ze juist veel aan haar hebben. Uiteindelijk komt ze weg met een ecologische agenda waarvoor iemand als president Macron al een halve burgeroorlog aan zijn broek heeft: de massa moet betalen voor een beter milieu, en ophouden met vervuilen.

Door een Duitse bisschop werd Greta al met Jezus Christus vergeleken, en op de Duitse televisie met Che Guevara. Ze is hoe dan ook een buitengewoon interessant fenomeen: de toestand van de wereld is kennelijk zo labiel, dat een charismatisch kind met een inhoudsloze boodschap de boel op zijn kop kan zetten. Maar niet écht, dat is dan weer het wrange…

Greta Thunberg zou je de Jeanne d’Arc van de milieubeweging kunnen noemen. Als kind zag ze het licht, en ze heeft al flink van zich laten spreken: iedereen kent haar naam en dankzij haar gaan miljoenen jongeren de straat op voor het milieu.

Ik hoop van harte dat het minder slecht met haar afloopt.

---

Alexander van der Meer is onze correspondent in Frankrijk