Het ontstaan van de staat Panama was een klassiek staaltje machtspolitiek, waarmee de USA in 1903 liet zien wie in de Amerika’s de baas was. Met een korte documentaire.

De staat Panama was een bijproduct van de Amerikaanse wens zonder al te ver om te moeten varen vanaf het Amerikaanse hartland – New England – de westkust van het land te kunnen bereiken. Ondanks de aanleg van vele spoorlijnen was vervoer over water zowel praktischer als strategisch essentieel. Al rond 1870 was de bouwer van het Suezkanaal, Ferdinand de Lesseps, actief geweest om ook door de Isthmus van Panama een kanaal te graven. Daarvoor had ook de jonge USA veel belangstelling, maar toen men rond 1902 aanklopte bij het land waartoe die Isthmus behoord – Colombia – bleek de Colombiaanse elite geld te ruiken. Zij hield haar poot stijf bij de Amerikaanse avances, die begonnen met het opkopen van de restanten van de firma van De Lesseps, die formeel het recht bezat een kanaal te graven.

De regering van president Teddy Roosevelt verloor al snel haar geduld met de Colombianen, en bezon zich op een betere aanpak. En de rest is de geschiedenis zoals u die hier zien kunt. In 1903 verklaarde Panama zich onafhankelijk van Colombia, en werd razendsnel door de USA erkend. Deze aanpak wordt ook wel kannoneerboot-diplomatie genoemd, en was in zekere zin een model voor de regelmatige Amerikaanse interventies in Midden-Amerika in de jaren er na, in de zogenoemde bananenrepublieken, die door Amerikaanse planters werden gebruikt voor het produceren van (tropisch) fruit voor de bevolking van de USA.

Direct na het slagen van de Panamese revolutie werd de Kanaalzone door de USA gehuurd op ongeveer dezelfde basis als de Britten en andere Europese landen concessies huurden in China. Effectief werd de Kanaalzone een niet-stemgerechtigd deel van de USA, die het land volledig in tweeën deelde. Pas in 1999 kreeg Panama de soevereiniteit terug, die het maar een paar maanden bezeten had.

Duur: 5:54 min.

DE staat