Vanmorgen stond er een opmerkelijk artikeltje in het AD, waarin minister Slob werd aangehaald terwijl hij betoogde dat de push van ouders hun kinderen naar het HAVO-onderwijs te krijgen ongewenst is ‘omdat er niets mis is met het VMBO’. Maar dat is niet waar. Helaas is er een heleboel mis met het VMBO.

Dat ouders hun kinderen stimuleren om een zo hoog mogelijke opleiding te voltooien is een oud socialistisch ideaal dat een jaar of vijftig terug algemeen geldend werd. Kennis is macht, en meer van dat soort kreten. Dat intussen het aantal goed opgeleide arbeiders naar het nulpunt zakte was jammer maar helaas: het grote ideaal bleek in de jaren tachtig uit te monden in onafzienbare lagen management, en weinig echt werkenden. Waarop dat nieuwe management weer werd gedegradeerd tot meewerkend leidinggevende – of termen van gelijke strekking. In de industrie noemde je zoiets vroeger voorman, maar op een middelbare school wordt zoiets al snel conrector. Enfin, wat zei Slob?

,,Het vmbo is niet een soort vergaarbak van kinderen die niet naar havo of vwo kunnen, en dus maar naar het vmbo moeten. Dit is geen restonderwijs.’’

Tja, ik wil natuurlijk niet onaardig zijn, maar dat is het natuurlijk wèl. Sinds de afschaffing van diverse vormen van bijzonder onderwijs door PvdA-managementconsultant Tineke Netelenbos is het VMBO óók de vergaarbak waar de restanten terecht komen. Anders kun je het niet formuleren. Ik heb mensen meegemaakt die bewust kozen voor het VMBO, maar als je niets te kiezen hebt eindig je daar ook. Dat is de definitie van een vergaarbak.

Maar het gaat me er niet om de minister semantisch te corrigeren. Want deze uitspraak komt niet uit de lucht vallen, en is evenmin bedoeld om het VMBO een hart onder de riem te steken. Zoals bijna gebruikelijk tegenwoordig is het een omslachtige manier te proberen een lans te breken voor meer integratie – door de autochtone bevolking. Er is op diverse niveaus en in heel verschillende omgevingen al enige tijd een vlucht van autochtonen te zien naar plekken waarvan men hoopt er zo min mogelijk menselijke import aan te treffen. Mensen stemmen met hun voeten als er niet naar hun electorale stem wordt geluisterd. Het fanatisme waarmee ouders proberen hun kinderen op het HAVO te krijgen is het sociale equivalent van Ik Vertrek, maar dan met toepassing van beperkter middelen.

Want dat het VMBO afgeladen zit met allochtonen van heel diverse pluimage is een feit. En dat houdt in dat – zeker in de Randstad – elk VMBO vrijwel per definitie een zwarte school is. En ouders die weten wat goed is voor hun kinderen vermijden zwarte scholen alsof het de pest is – sociaal gezien een logische overweging overigens. Niemand heeft er zin in dat de eigen kinderen gebruikt worden voor een sociaal experiment waarvan ze zelf alleen maar slechter worden. En dat is nu eenmaal hoe de kaarten liggen, of je dat nu ontkennen wilt of niet.

Toch blijkt dat het aantal vmbo-leerlingen daalt, met name op de laagste niveaus. Voor een deel komt dat door de bevolkingskrimp, maar een andere belangrijke reden is dat veel ouders hun kinderen liever niet naar het vmbo zien gaan. Ze proberen hun kroost tóch naar de havo te krijgen. Tot ergernis van de minister.
,,Stress onder leerlingen, het is een onderwerp dat nog niet veel benoemd is, maar het is echt iets om aandacht voor te hebben – ook voor mij als minister.”

Uuuhhm, ja. Stress lijkt me niet fijn, als je krampachtig moet vechten tegen je eigen onvermogen het echte HAVO-niveau te halen. Dat wordt overigens regelmatig verlaagd – vaak juist om de kinderen van allochtone afkomst te helpen de stap te maken. De hartenkreet van Slob laat zien dat dat meer gevolgen heeft.

Maar over de stress van het zitten in een grote groep kinderen die eigenlijk sociaal onaangepast zijn – geen woord. Die kinderen die hangen tussen HAVO en VMBO worden altijd gebeten, door de kat of door de hond. Dan is ploeteren voor een HAVO-diploma altijd nog veel beter dan de stress van de multikul dagelijks beleven. Dat maakt dat

,Als je als ouder je kind omhoog gaat drukken – je móét havo – daar wordt je kind niet gelukkig van.’’
Slob wil tussen de oren van ouders krijgen dat het vmbo geen schoolplek is waarvoor ze zich moeten schamen. De helft van alle tieners gaat naar deze schoolvorm. En voor veel kinderen is dat juist de plek waar ze kunnen groeien.

wel aardig klinkt, maar niet vrij is van andere belangen. Alsik een ouder was met een kind op het VMBO zou ik het wel weten. En me er voor schamen? Dat is iets dat minister Slob eens zou moeten doen als hij er weer eens overheen praat.