In mijn jeugd – u weet wel – lang geleden toen we nog jong, mooi & aardig waren – gingen we toch wat losser met elkaar om dan tegenwoordig. Formeel informeel zegt u maar. Iedereen was een ome.

Het toverwoord dat ergens in de jaren zeventig is uitgestorven was Ome. Iedereen die je niet goed kende maar die op de een of andere manier wel vertrouwd was werd een Ome genoemd. Ome Henk was de postbode, Ome Jan was de nieuwe vrijer van je tante van 35 die haar jeugd nog niet opgegeven had en Ome Arie was iemand die iets te maken had met Conny Vandenbos.

Omes had je overal, in alle soorten en maten. Hoge omes, landlopende omes en hun vrienden en gewone loslopende landgenoten die je toch wilde kunnen aanspreken: het was een makkelijke eretitel die aangaf dat je er niet helemáál bij hoorde, maar dat je toch werd vertrouwd. Of zoiets. Ik was een kind en wist niet beter, capisce? Ook dat men in Vlaanderen liever sprak van een Nonkel werd ik pas later gewaar. Hetzelfde idee, maar dan via een typisch Vlaams germanisme.

Wanneer en waar verdween dit? Echt goed weet ik het niet. Misschien dat het toch te maken had met de vrijere moraal die sinds de jaren zeventig heerste? Die het onnodig maakte voor alleenstaande moeders om voor hun kinderen een zekere status te verzinnen voor loslopende bezoekers die ’s ochtends een eitje nuttigden? Zoiets zou het kunnen zijn, maar ik weet het niet. Wat ik wel zeker weet is dat ik me Ome Achmed niet goed kan voorstellen, niet in de context waarin Ome gemeenlijk werd toegepast. Misschien dat een Achmed instinctief niet ‘eigen’ genoeg gevonden werd? Er zou dan net iets meer achter zitten dan alleen een makkelijke aanduiding van ‘iemand die we kennen maar niet goed kennen’.

Het zijn maar gedachten op een suffe vrijdagochtend. Dat er in het Arabisch ook een soort ome is – Am genaamd – is in het westen nog nauwelijks doorgedrongen. Am Achmed – het klinkt niet, maar het zou een signaal van integratie kunnen zijn als we daar makkelijk aan zouden wennen. Voorlopig zie ik het nog niet gebeuren.