De Amerikaanse president Barack Obama werd al vóór zijn aantreden heilig verklaard. Dat dat geen goede karaktervormende eigenschap is behoeft naar ik hoop geen betoog. Na het binnenhalen van de Nobelprijs voor de Vrede wegens zijn verkiezing tot president is het wat mij betreft nooit meer goed gekomen.

Als historici de twee termijnen van Obama eenmaal onder de loep gaan leggen zal het oordeel niet mals zijn. Wat heeft hij bereikt? Een min of meer mislukte introductie van Obamacare wordt naar alle waarschijnlijkheid op de voet gevolgd dor de liquidatie van Osama bin Laden. Vervolgens blijft het een hele tijd angstwekkend stil -ook op de punten waarvoor Obama zoveel moeite heeft gedaan er nog iets van te bakken, zoals de volledige ontruiming Guantanamo Bay, en de problematiek in Irak. Die ontruiming van Guantanamo Bay gaan we dit jaar niet meer meemaken, en sommige van de daar gedetineerden zullen er mogelijk zelfs van ouderdom sterven.

De in de inleiding al genoemde Nobelprijs had hij vanzelfsprekend moeten weigeren, wellicht met de aanbeveling die toe te kennen aan het Amerikaanse volk dat hem als president koos. Want wat we vaak vergeten: niet de persoon was roldoorbrekend, maar zijn acceptatie door een meerderheid van de Amerikaanse kiezers was wat deze doorbraak mogelijk maakte. Dat ik persoonlijk tijdens de primaries een sterke voorkeur voor Hillary Clinton had moet ik hierbij eerlijk bekennen – fouten maken we allemaal – maar dat ik niets van Obama hebben moest lag aan zijn onervarenheid. Gelijk hebben werd nog nooit zo eenvoudig bewezen.

Dat brengt me tot de toenadering tussen de etnische componenten van de Amerikaanse samenleving: ik heb weinig gezien dat Obama op dat vlak heeft bereikt. Wèl, dat zijn onmiskenbare sympathie voor zwarte wetsovertreders een woekerende veenbrand tegen de Amerikaanse politie in gang heeft gezet die zijn opvolgers zullen moeten zien te bedwingen. Dat wordt niet alleen geen feest, maar de koppeling die de zwarte gemeenschap voor een niet onaanzienlijk deel met het islamitische geloof heeft maakte een onontwarbare kluwen van de problemen op dit gebied mogelijk. Dat is niet in het belang van de Amerikaanse staat, noch in dat van de Amerikaanse maatschappij.

Al deze zaken zijn me door het hoofd gegaan tijdens het lezen van het stuk van Afshin Ellian vanmorgen over de aanvallen die de president voortdurend doet op de Republikeinse nominee Donald Trump. Ellian betoogde dat het wel eens de grootste fout van het presidentschap van Obama zou kunnen betekenen. Ik geloof niet dat ik het daarmee eens kan zijn, en dan heb ik de verdubbeling van de Amerikaanse staatsschuld, de Irandeal en de penetratie van Wallstreet moguls in de Amerikaanse regering verder nog buiten beschouwing gelaten. Kortom: ik ben van mening dat het nog niet eens de top-5 haalt.

Van die aanvallen op Trump door de zittende president gesproken: dat doe je gewoon niet. Plus dat Obama om boven genoemde redenen bescheidenheid zou passen met uitspraken over geschiktheid voor het hoogste ambt in de USA. Trumps ervaring in het leiden van een grote organisatie is veel groter. Het is bovendien hoogst ongebruikelijk dat een Amerikaanse president zich rechtstreeks in de campagne van zijn partijopvolger mengt tegen de nominee van de andere partij. Het steunen van campagnes voor Congresleden, zeker. En indirect is dat een campagne voor de gedroomde opvolger. Maar het laat ruimte voor enige distantie, en ontwijkt toekomstige rancuneuze reacties. Obama bleek daarvan zelf al niet vrij in 2009: een paar duizend besluiten van zijn voorganger Bush II verdwenen onceremonieel in de prullenbak. Dat dat precies is waarvoor Obama nu vreest aangaande zijn eigen nalatenschap is niet vreemd, maar desondanks onwenselijk gedrag.

En ten laatste, al kan ik daar niet wakker van liggen, legt het een last op Hillary Clinton. Obama heeft veel aan populariteit ingeboet sinds de laatste maal dat hij verkozen werd. De partij die hij achter laat is niet alleen in verwarring wat betreft de te maken politieke keuzes (het podium in Philadelphia stond vol met die verwarring), maar zit bovendien afgestampt met apparatsjiks die denken te weten wat er komen moet: de vrouw Clinton. Gisteren zag ik een berekening voorbij komen die bewees dat zonder het bestaan van superdelegates nu Bernie Sanders de nominee zou zijn – die overigens tegen Trump kansrijker leek dan HRC schijnt te zullen zijn. Het is al vaker vertoond dat een president niet als de ideale campagnekandidaat werd beschouwd tijdens verkiezingen (Bush II), en Obama zal mogelijk zelfs eerder een blok aan het been van HRC zijn dan een steun.