De column van Theodor Holman vandaag in Het Parool was zoals altijd een genoegen om te lezen. Maar ze confronteerde me wel met een nuance in mijn taalgebruik die ik me eerder niet bewust was.

Het was een leerzame column. Maar waar Holman met het woord nuance gaat spelen om een dilemma duidelijk te maken, merkte ik dat het voor mij andersom werkte. Zijn dilemma is niet het mijne, maar het gebruik van het woord nuance ligt voor mij tamelijk complex, zo realiseerde ik me na lezing.

Kort gezegd gebruikt Holman het woord nuance om de betrekkelijkheid van de rekbaarheid van menselijke standpunten in het debat over de asielmigratie te duiden. Een nuanceverschil als in de zin van een tintje lichter of donkerder (waar dat tintje donkerder een maatschappelijk lichter tintje impliceert, maar dan dwalen we te ver af). Daaruit leidt Holman af dat nuanceren in een discussie vooral marginale resultaten impliceert: de algemene lijn is duidelijk maar er zijn afwijkingen – soms zelfs afwijkingen van betekenis.

Maar ik bedacht me dat een genuanceerde discussie voor mij iets anders betekent dan het nuanceren van een mening die ik eigenlijk al gevormd heb. En dat is waar ik me afkeer van de methode die Holman hier hanteert. Voor mij is een genuanceerde discussie een debat waarbij je alle kanten van een zaak bekijkt, zonder je te zeer te laten leiden door een al gevormde mening. Een genuanceerd debat laat juist ruimte voor latere nuances in je eigen mening, maar is er primair op gericht de standpunten niet gelijk al te scherp te slijpen, omdat je dan vaak een schreeuwpartij krijgt. Iets wat tegenwoordig inderdaad niet zelden volgt als twee vertegenwoordigers van tegengestelde standpunten elkaar verbaal ontmoeten.

Een genuanceerd denker weegt daarom de voors en tegens van een kwestie tegen elkaar af, en bepaalt – aan de hand van zijn oordeel over het gewicht van de respectievelijke argumenten – zijn of haar uiteindelijke standpunt. Dat zo’n standpunt tenslotte als heel ongenuanceerd kan worden ervaren, is een kwestie van perspectief. Een genuanceerde discussie zou er zo zelfs toe kunnen leiden, dat een donker standpunt nog wat donkerder kleurt. Niet zelden zien mensen in een discussie immers kans hun eigen argumenten overtuigend te ondergraven door ze in een kader te plaatsen dat door andere mensen kristalhelder kan worden herkend als humbug.

Maar die nuance stond hier nu juist niet ter discussie.