Hugo de Jonge, Rutte, Asscher, Thierry Baudet – allen zitten ze er nog, maar allen zijn tevens aangeschoten wild. Geen fraaie collectie als visitekaartje voor NL2021.

Mij doet de huidige situatie sterk denken aan het beeld dat ik ooit in een film op mijn netvlies kreeg, waarbij mensen met een laser werden onthoofd, waarbij zo weinig druk werd uitgeoefend dat het hoofd er nog op leek te zitten. Tot bij de eerste beweging de kop rollen ging, en duidelijk werd wat er was gebeurd.  De politieke situatie in ons land is daarvan niet wezenlijk verschillend.

De hoeveelheid lijsttrekkers die al zwaarder is beschadigd dan normaal gesproken denkbaar zou zijn is zonder precedent. Rutte (VVD-lijsttrekker)en Asscher (PvdA-lijsttrekker) zijn de Toeslagenaffaire al niet brandschoon doorgekomen, en de aanstaande ophef over de manier waarop de premier probeert de handelingen van zijn laatste kabinetten ten aanzien van Syrië onder het tapijt te houden zal een nieuwe storm veroorzaken, waarin ook ditmaal Asscher zal figureren. Tevens zal naar aanleiding van Syrië Sigrid Kaag (D66-lijsttrekker) in het vizier komen

Hugo de Jonge (CDA-lijsttrekker)  is vanwege zijn voortdurende en structurele gestuntel in de Corona-crisis geen serieuze kandidaat meer om zijn partij naar nieuwe hoogten te leiden, en door de rel rond Thierry Baudet is zelfs nog de vraag of hij wel FvD-lijsttrekker zal zijn.

Wie houden we over van de lijsttrekkers voor NL2021 van de belangrijkste politieke partijen thans? Lilian Marijnissen (SP), Jesse Klaver(GL) en Geert Wilders (PVV). Dat ruimt aardig op zo. Van deze drie kan van zowel Klaver als Marijnissen worden geconstateerd dat hun partij in de peilingen al enige tijd in verval is, zelfs vrij stevig. Zijn kiezers lijken het Klaver niet te hebben vergeven dat hij opmerkte dat oppositie voeren tegen kabinet Rutte3 verder niet nodig is omdat ze zijn wensen vervullen. Sindsdien zakt GL gestaag, zeker nadat begon door te dringen dat ook het gewillige kabinet geen mogelijkheden toe zag die wensen te vervullen. Van de SP kun je slechts zeggen dat ze op een aantal punten die traditioneel al door de PVV worden gedomineerd hun potentiële kiezers niet bedienen. Dat is politiek correct, maar electoraal een doodzonde – een dilemma waarop de SP het antwoord nog steeds schuldig blijft.

Twee weken geleden schreef Maurice de Hond over zijn verwachtingen rond NL2021:

Met nog slechts vier maanden voor de verkiezingen is het moeilijk voor te stellen op welke manier er nog grote fundamentele verschuivingen gaan komen binnen het electoraat. De posities van de VVD en de PVV lijken heel sterk te zijn. Ja, er kunnen bijzondere gebeurtenissen plaatsvinden, maar die zullen alleen grote electorale verschuivingen tot gevolg hebben als het de sterke persoonlijke posities van Mark Rutte of Geert Wilders duidelijk aantast onder de eigen kiezers.

Ook 22 november zat De Hond nog op dat spoor:

Vanuit die situatie is het moeilijk voor te stellen dat er tot 17 maart toch nog grote verschuivingen gaan komen. Dat komt met name door de zeer sterke positie van de VVD/Premier Rutte. Als die namelijk niet echt gaat veranderen dan verandert er bij de rest ook weinig.

Wat De Hond niet in overweging nam is dat een min of meer externe factor zoals de plotselinge totale implosie van het FvD deze analyse zou verstoren. Maar we zagen gisteren al in de peilingen van dit weekend dat precies dàt gebeurd is: doordat veel van de kiezers van het FvD na vorige week acuut overliepen naar de PVV. Daarmee wordt de partij van Wilders qua omvang plotseling een geloofwaardige uitdager van Rutte’s VVD. De niet al te opvallende maar gestage groei van de PVV in de peilingen sinds dit voorjaar was vrijwel volledig te danken aan de constructieve oppositie die Wilders cs voerden. Daar heb ik eerder de aandacht op gevestigd, maar nu zien we wat het gevolg zal kunnen zijn. Komt er opnieuw een duel om wie de grootste wordt tussen VVD en PVV? In 2017 klapte Wilders op het laatst volledig in, maar hij lijkt daar van geleerd te hebben.

Daar komt nog iets bij. Bijna alle lijsttrekkers zijn in min of meerder mate beschadigd, waaronder ook Rutte. De twee schandalen waarin Rutte nu betrokken is geraakt zullen zijn positie niet verbeteren, maar ook niet fundamenteel bedreigen. Maar ook daar lijkt het lot in te voorzien: de Corona-crisis is altijd een risico-factor geweest in de zin dat de mensen na afloop er van de leiders uit die periode echt zat zullen zijn. Het is iets dat vaker is vertoond; het is de valkuil waarin Hugo de Jonge zijn vaste adres lijkt te hebben.

Maar als alles voorbij is kan men ook de emoties tegenover Rutte kwijt. Het is niet gezegd dat het gebeurt, maar het is waarschijnlijker dan nu logisch lijkt. Dit zijn bizarre tijden waarin onwaarschijnlijke dingen gebeuren. De politieke stroomversnellingen lijken ditmaal samen te zweren om Geert Wilders en de PVV te bevoordelen.

---

Meer over NL2021 leest u hier.