Het is me wat, dat stemmen in tijden van Corona. NL2021 gaat op dit moment over de opkomst, het briefstemmen, en de overmatige (??) aandacht voor mannen. Volgens de staatsomroep, althans.

De opkomst na de eerste stemdag is al 6%, exclusief de binnengekomen briefstemmen.

Niet heel vreemd, aangezien ook mensen die niet uit risicogroepen komen naar binnen mochten om te stemmen. Ook zelf was ik in de verleiding er gisteravond even heen te gaan. Al was het maar om de avondklok getrotseerd te hebben – altijd leuk om je kleinkinderen ooit nog te vertellen, dat opa … Dat dus. Ik heb als kind al zo geleden onder de oorlogsverhalen van mijn voorgeslacht. Onwillekeurig is de drang zoiets door te geven groter dan hij zou behoren te zijn. En ik was klaarblijkelijk de enige niet die zo denkt. Er was een hoge avondopkomst:

De ongeveer 1600 stemlokalen op de eerste dag voor de Tweede Kamerverkiezingen zijn sinds 21.00 uur gesloten. Onderzoeksbureau Ipsos meldt dat de opkomst na één stemdag op 6 procent staat. Rond 17.00 uur was dat nog 5 procent. In het percentage zijn briefstemmers niet meegenomen.

Over briefstemmen wordt relatief weinig gezegd, en dat lijkt te maken te hebben met de manier waarop dat fout ging, zoals eerder werd gemeld. Lubach liet zondag zien dat het ook D66-fossiel Jan Terlouw te machtig was de juiste procedure te volgen, en dan weet je het eigenlijk wel: de procedure is te ingewikkeld gemaakt. Indirect lijkt dat te worden hersteld nu, al vraag je je af in hoeverre het veranderen van de regels van geldigheid tijdens verkiezingen te verdedigen is. Diverse clubs riepen daar toe op, en de minister heeft laten weten dat ze goedgunstig haar hand over haart hart zal halen.

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken past de procedure aan voor het tellen van de briefstemmen, schrijft ze in een brief aan de Tweede Kamer. Briefstemmen die niet helemaal volgens de regels zijn opgestuurd, mogen onder bepaalde voorwaarden toch worden meegeteld.

Je vraagt je wel af hoe ze had gereageerd als een nest notoire PVV-stemmers als voorbeeld voor het disfunctioneren van haar systeem als voorbeeld was gebruikt. Dat gaf geen onoverkomelijke problemen omdat de brieven al terzijde waren gelegd:

Landelijk is gisteren 7 tot 8 procent van de briefstemmen terzijde gelegd vanwege vormfouten bij het stemmen. Dat zegt Pieter Verhoeve, burgemeester van Gouda en portefeuillehouder verkiezingen bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). In veel gevallen waren de stempas en het stembiljet in dezelfde envelop gestopt.

Minister Ollongren doet derhalve weinig anders dan reageren op wat al was verwacht:

Volgens de bond heeft demissionair minister Ollongren van Binnenlandse Zaken haar best gedaan om met advertenties en radiospotjes de stemprocedure uit te leggen, maar was het niet genoeg.
“Het was verstandiger geweest om al eerder proeven te houden. En misschien had de minister het nog groter moeten communiceren.”

Wat meer verschil gaat maken deze verkiezingen: de briefstemmen of de ‘onevenwichtige’ aandacht voor de man-vrouw verdeling van zendtijd, waarover van diverse kanten wordt bericht? “Rechts domineert” daarin sowieso, volgens de NOS. Vreemd is dat niet – de versplintering op rechts is kleiner dan op links. Dat voor grotere partijen vaker aandacht is, is hoe een democratie werkt.

Desondanks is er vanavond ook nog een debat voor de kleinere partijen. Mogen ze toch een keer op TV:

Vanavond zendt de NOS twee programma’s uit met de lijsttrekkers. Eerst is op NPO1 NOS Nederland Kiest: De Stemming te zien, waarin de lijsttrekkers van kleine partijen te gast zijn. Daarna volgt op dezelfde zender NOS Nederland Kiest: Het Debat, dat dient als het slotdebat in deze campagne. In het slotdebat staan de lijsttrekkers van de acht grootste partijen één-op-één tegenover elkaar.

Wat er in zo’n debat te zien zal zijn?

Winfried Baijens presenteert dit programma, waarin de lijsttrekkers van de zeven kleinste partijen die nu in de Tweede Kamer zitten te gast zijn (PvdD, 50Plus, DENK, SGP, FvD, Lijst Henk Krol, Splinter). Ook Joost Eerdmans van JA21 is te gast. De keuze voor die partij is gebaseerd op de Peilingwijzer van 24 februari, waarin JA21 als nieuwe partij opdook als kanshebber op een zetel. Inmiddels lijken ook Volt, BIJ1 en Code Oranje kans te maken op zetels. Zij komen aan het woord in reportages.

Het is overigens geen debat, maar een soort politiek Man bijt De Hond:

De Stemming is geen debat. Leidend zijn kiezers die nog twijfelen over hun stem. Hun vragen zullen in enkele gespreksrondes met de lijsttrekkers besproken worden.

Het debat er na biedt meer perspectief op enig vuurwerk. Daarin worden enige tweegevechten aangekondigd die de moeite waard kunnen zijn:

---

Meer over NL2021 vindt u hier.