Wat niemand had mogen verbazen, lijkt zich nu in rap tempo tot werkelijkheid te gaan ontwikkelen. De gevolgen van het Nederlandse referendum op 6 april gaat gevolgen krijgen voor het Brexit-referendum.

Zondagavond gooide de zondagse versie van de Britse tabloid Daily Express haar kont tegen de krib. En het is goed U te herinneren dat de Daily Express een nogal brede kont heeft.

Wat de Daily Express in dat artikeltje doet is tweeledig: het laat de Britse regering zien dat zij zal gebruiken wat zij belangrijk vindt aan het referendum op 23 juni, en tegelijkertijd wordt het zware geschut nu naar buiten gerold. Want wees er zeker van dat dit al enige tijd klaarlag, wachtend op een goede gelegenheid.

Britse tabloids hebben er altijd een handje van gehad te gebruiken wat in hun kraam (of dat van hun eigenaar) te pas kwam, maar wat je je daarbij altijd realiseren moet, is dat zij een heel fijne neus hebben voor wat hun lezers interesseert. Dat weten die lezers ook, zodat lang niet iedereen hun voortbrengselen leest. Maar dat hoeft ook niet. Een van de meer interessante onderzoekjes die naar het Britse electoraat is gedaan meldde enige tijd terug, dat ook de vastbeslotenheid van het electoraat een factor van belang was. Ergo, als een basis voor Remain (van bijvoorbeeld 10%) even groot was als de basis voor Leave, dan zou een vastbeslotener Leave-kamp mogelijk meer mensen weten te overtuigen, en zou Leave bij het referendum meer kans hebben te winnen.

Wie beziet hoe de kampen in het Nederlandse referendum zich ontplooiden kan zich moeilijk aan de indruk onttrekken dat de Nederlandse media dit beseften, en veelvuldig een relatief kleine groep fanatieke JA-stemmers in beeld brachten. Onder gelijktijdig negeren van een veelvoud aan even fanatieke tegenstanders van het Associatieverdrag.

Wat de Daily Express hier dus doet is het fanatisme van het Leave-kamp versterken. Ook nog met goede argumenten, die de komende tijd nog sterker kunnen worden als de Rutte-EU-ellende zich verder ontrolt. De Leave-stemmers die aldus gesterkt de wereld intrekken zullen met meer elan hun overtuiging uitdragen dan de Remain-stemmers en daardoor een factor gaan vormen. Ook: hoe meer Leave-stemmers overtuigd raken van dubbelspel in Brussel, hoe fanatieker ze zich zullen roeren.

Als de EU zich hierop onvoldoende voorbereidt, en weigert op sommigen punten haar verlies te nemen – en daar lijkt het steeds sterker op – dan zal het uiteindelijk op alle fronten verliezen. Brexit is voor de EU een veel ernstiger klap dan het intrekken van het Associatieverdrag met Oekraïne. Door nu de gok te nemen Brexit te kunnen winnen ondanks de slechte publiciteit die het negeren van het Nederlandse referendum met zich meebrengt, getuigt van hubris die moeilijk ongestraft kan blijven. Dat Nigel Farage er wel weg mee zal weten staat vast. Dat een oplaaiend rumoer in Nederland ook in het UK met argusogen zal worden bekeken is nu eenmaal onvermijdelijk.

En dan is momenteel nog geenszins zeker dat de Nederlandse regering de kans nog krijgt het NEE te negeren. Al is de PvdA in de Tweede Kamer voor minder om gegaan, ook de Eerste kamer wordt nog een grote hindernis.