Bijzonder aan dit voorbeeld van Nederlands vergeten oorlogen is dat het de eerste militaire actie was na de Napoleontische tijd. De periode van vijftien jaar dat de Benelux één koninkrijk vormde.

Het bombardement van Algiers was het begin van een korte periode toen de West-Europese staten zich na de Napoleontische oorlogen konden veroorloven gemeenschappelijke irritaties uit de weg te ruimen. Het Congres van Wenen was nog in volle gang, zodat de gebruikelijke oorlogen om territoriale voordeeltjes even niet dienstig waren. In plaats daarvan besloten de Nederland en het UK op te treden tegen de piraten in Noord-Afrika.

De ergste (en meest aanspreekbare want vrijwel enige homogene entiteit) piratenstaat was die van de Bey van Algiers. Deze (theoretische) vazalstaat van het Ottomaanse rijk was vrijwel autonoom in haar handelen, maar haar onderdanen beschouwden de Middellandse Zee en wat zich daar in bevond als het hunne. Langsvarende schepen van christelijke herkomst werden bejaagd voor de buit en om de bemanning in slavernij te kunnen verkopen.

De Nederlanders en Britten volgden hiermee in de voetsporen van de USA en Zweden, die al in 1801 en 1815 twee Barbarijse Oorlogen uitvochten met Noord-Afrikaanse heersers.

Begin 1816 was een klein smaldeel al in Tunis en Tripoli geweest, en de Beys van deze steden hadden zich zonder veel verzet laten overhalen de slaven die zij hielden te bevrijden. Maar de Bey van Algiers, hoewel hij aanvankelijk niet weigerde, bleek onbetrouwbaar:

Algerian troops massacred 200 Corsican, Sicilian, and Sardinian fishermen who were under British protection just after the treaty was signed. This caused outrage in Britain and Europe, and Exmouth’s negotiations were seen as a failure.

Zodat de Britten de zaken wat fundamenteler gingen aanpakken, met:

five ships of the line, one 50-gun spar-decked frigate (HMS Leander), four conventional frigates (HMS Severn, Glasgow, Granicus, and Hebrus), and five bomb ships (HMS Belzebub, Fury, Hecla, and Infernal). HMS Queen Charlotte—100 guns—was his flagship and Rear Admiral David Milne was his second in command aboard HMS Impregnable, 98 guns.

De deelname van de Nederlanders aan deze expeditie had een zekere toevalsfactor:

When the British arrived in Gibraltar, a squadron of five Dutch frigates (Melampus, Frederica, Dageraad, Diana, and Amstel) and the corvette Eendragt, led by Vice-Admiral Theodorus Frederik van Capellen, offered to join the expedition. Exmouth decided to assign them to cover the main force from Algerian flanking batteries

Op 27 mei 1816 was het de beurt aan het UK en Nederland om zich voor Algiers te vertonen:

An Anglo–Dutch fleet under the command of Admiral Lord Exmouth bombarded ships and the harbour defences of Algiers.
(..)
The specific aim of this expedition, however, was to free Christian slaves and to stop the practice of enslaving Europeans. To this end, it was partially successful, as the Dey of Algiers freed around 3,000 slaves following the bombardment and signed a treaty against the slavery of Europeans.

Men ging met weinig wederzijds vertrouwen onderhandelingen in, en inderdaad waren beide zijden uit op een gevecht:

In their earlier negotiations, both Exmouth and the Dey of Algiers had stated that they would not fire the first shot. The Dey’s plan was to allow the fleet to anchor and then to sortie from the harbour and board the ships with large numbers of men in small boats. But Algerian discipline was less effective and one Algerian gun fired a shot at 15:15. Exmouth immediately began the bombardment.

Het resultaat was overtuigend:

One unmanned Algerine frigate was destroyed after being boarded by the crew of Queen Charlotte’s barge, who then set it on fire. Three other Algerine frigates and five corvettes were destroyed by the fire of mortars and rockets. The burning shipping drifting in the harbour forced some bombarding ships to manoeuvre out of their way

Maar de gevolgen twijfelachtig.

The Dey freed 1,083 Christian slaves and the British Consul and repaid the ransom money taken in 1816, about £80,000. Over 3000 slaves in total were later freed.

Desondanks verviel de Bey van Algiers voor de wederopbouw van zijn stad al snel weer tot de inzet van slaven.

De Nederlandse verliezen waren gering (13 doden, 52 gewonden), want het zwaartepunt van de gevechten lag bij de actie van de Britse schepen.

De slavenhandel vanuit Noord-Afrika eindigde pas nadat de Fransen vanaf 1830 alle piratennesten veroverden, en er hun eerste Afrikaanse koloniën stichtten.

---

Eerdere afleveringen van deze onregelmatig verschijnende serie over Nederlands vergeten oorlogen vindt u hier.