Nederlands vergeten oorlogen – de Tweede Coalitieoorlog
Nederlands Vergeten oorlogen omvatten vaak bizarre conflicten en ongewilde betrokkenheid bij grotere bewegingen. Bij de Tweede Coalitieoorlog zie je hoe de gevolgen kunnen uitpakken.
Tijdens de Eerste Coalitieoorlog was Nederland door de Fransen veroverd, en werd vanaf dat moment door de coalities als niets anders beschouwd dan als een Frans verlengstuk. Volkomen Correct overigens, en Nederland was niet het enige land dat dat overkwam. Dat zien we als we de lijst van aan Franse zijde deelnemende landen aan de Tweede Coalitieoorlog (1798-1802) bekijken. Behalve Spanje en Denemarken (inclusief Noorwegen) waren dat::
Indrukwekkend is anders, en het waren vooral staatjes die de Fransen vaak meer hoofdbrekens kostten dan dat ze er plezier aan beleefden. Hun voornaamste belang was dat ook de landen van de Coalitie last van hen hadden. Deze Tweede coalitie bestond uit het UK, de Ottomanen, Rusland Oostenrijk, Portugal en het Koninkrijk der beide Siciliën. Het is tegelijk de eerste van de Napoleontische oorlogen. In 1799 nam Napoleon via een staatsgreep de macht in Frankrijk over. Aanvankelijk als Eerste Consul (van een drietal), daarna als Consul voor het Leven om uiteindelijk zijn belangstelling voor het Oude Rome definitief een Franse vorm te geven met de stichting van het Eerste Keizerrijk in 1804.
Voor de Bataafse republiek was deze oorlog rampzalig. Men verloor bij de Vrede van Amiens Ceylon aan de Britten. Erger was dat Noord-Holland een belangrijk slagveld werd tijdens deze oorlog. In 1799 landde een Engels-Brits leger bij Callantsoog, en een serie verwarde gevechten met Nederlandse en Franse eenheden resulteerde in enige kleine overwinningen onder het bevel van generaal Brune – overigens van weinig belang anders dan dat de invallers hun troepen evacueerden, met achterlating van een grote ravage.
Though the expedition ended in failure the members of the Uitvoerend Bewind became very nervous in the days before the Battle of Bergen. The Agent for Foreign Affairs, Van der Goes who had been in favor of distancing the Republic from the French, chose this inopportune moment to secretly approach the King of Prussia as a mediator, with a scheme in which the Hereditary Prince was to become a kind of constitutional monarch in a constitution on the model of the American Constitution. The Republic would revert to its traditional neutrality, while Britain would occupy North Holland, and France Zeeland. The overture was rejected, and it caused a lot of embarrassment in the relations with the French Directoire. At this time Napoleon Bonaparte performed his coup of 18 Brumaire, establishing the French Consulate. The Franco-Batavian relations now entered a whole new era.
Een uitgebreider verslag van deze gevechten vindt u hier. In de context van deze invasie vonden nog verscheidene bijzondere gebeurtenissen plaats, waaronder de arrestatie, veroordeling en executie van een orangistische barones wegens verraad van de Bataafse republiek.
Het grootste belang van deze invasie was dat men zich in de kringen rond de Oranje-Nassaus bewust begon te worden dat de weerzin tegen hun bewind niet vergeten was door de nieuwe afhankelijkheid van Frankrijk – ook niet bij het gewone volk, traditioneel een belangrijke steunpilaar van de Oranje-partij.
Behalve de invasie van Noord-Holland vonden tijdens deze oorlog ook Coalitie-invallen plaats in Zwitserland en Italië – zonder enig blijvend succes. Wel bevestigde Napoleon in deze campagnes nogmaals zijn exceptionele militaire genie, en plaatste zich daardoor als een onwrikbaar fundament onder het nieuwe Frankrijk.
Met het nieuwe Nederland bleef het vooralsnog vooral sukkelen..
Eerdere afleveringen van deze onregelmatig verschijnende serie over Nederlands vergeten oorlogen vindt u hier.