De woordenoorlog tussen links en rechts begint weer uit de hand te lopen. Vanuit de PvdA leverde Hans Spekman er gisteren een sterk staaltje van, nog verergerd doordat het interview waarin hij uit de bocht vloog werd afgenomen voor de katalyserende Pegida-demonstratie in Amsterdam afgelopen zaterdag.

Over de opjuttende praatjes over Pegida en de hypocriete uitingen tijdens de ‘beschaafde’ tegendemonstratie zaterdag is al het een en ander geschreven, bekendheid met de kretologie van Hans Spekman is een recenter ervaring. Maar wie ze kort en kernachtig gekarakteriseerd wil zien adviseer ik eerst Jan Dijkgraaf in Metro even te lezen. Bondiger samenvatten lijkt me erg moeilijk.

De reactie van Geert Wilders was evenmin mals, daar gaat niets van af. Wat niet wegneemt dat hij het gelijk van de geschiedenis op dit punt volledig aan zijn zijde heeft. Wat de verdediging door Diederik Samsom, dat Geert niet zo op zijn teentjes getrapt moet doen toch tamelijk schandalig maakt. Het is het excuseren van uitspraken waarmee je geen pardon mag hebben, waarvoor slechts nederige excuses gepast zijn. Persoonlijk was ik opgestapt als PvdA-voorzitter, maar zo’n schuldbekentenis zou de partij de nek kunnen omdraaien, dus soit.

De enige smoes hier voor is – zo werd gisteren bij Jinek geanalyseerd – dat de PvdA bij haar 70-jarig bestaan zo weinig te vieren heeft, dat men in plaats van de aandacht voor de partij te zoeken, men de beschikbare media-aandacht liever inzette voor een frontale aanval op Geert Wilders. Dat kan natuurlijk. Het is weinig sterk, maar daarom nog geen misdaad. Strategische keuzes maken politieke partijen voortdurend, want ook al zijn ze veel en vaak in het nieuws, de onverdeelde aandacht heb je als partij maar zelden.

Iemand weg zetten als een gevaar voor de democratie is echter nooit verstandig, al was het maar omdat de wereld vol gekken zitten met te weinig begrip of kennis van zaken, maar die dergelijke retoriek opzuigen alsof een ouderling Gods woord door hun borrel heeft gemengd. Dat was dan ook waar Wilders in zijn repliek op doelde. En je moet toch wel heel nauwkeurig alles volgen wil je op dit moment geregeld dingen zien die de beweringen van je ‘eigen zijde’ temperen of wegzetten als stemmingmakerij. Waarvoor je dan ook nog open moet staan.

Dat brengt me op een wel heel verbazingwekkend voorbeeld, van wat ik zojuist beschreef als de noodzaak om heel veel te volgen om de nuance overeind te houden. De column van Karin Spaink gisteren in het Parool.

Karin Spaink is iemand met sterke politieke overtuigingen, die ik desondanks (mijn overtuigingen zijn nu eenmaal heel anders) altijd heel hoog heb zitten vanwege haar onvermoeibare werk op een aantal belangrijke onderwerpen. Maar het zijn niet de specifieke politieke standpunten die me hier aan verbijsteren: het is de kritiekloze reproductie van wat de afgelopen maanden is opgebouwd binnen het zogeheten ‘linkse discours’. Het is een tirade met als voornaamste, zo niet enige, leidraad: Wilders is de schuld van alles wat er in dit land mis is.

Het is het soort column waarbij je je verbaast dat de eindredactie hier niet ingegrepen heeft. Niet om dat je dit niet zou mogen zeggen, maar om de auteur te beschermen tegen zichzelf. Dat dat niet gebeurde zegt ook iets over Het Parool.

Als dit stukje van Karin Spaink representatief is voor de wijze waarop binnen delen van de bevolking wordt gesproken en gedacht over de Nederlandse politiek van dit moment, zie ik het donker in voor de toekomst van normale verhoudingen. Dan is alles wat je gezegd zou kunnen hebben verdacht. Nu al lijkt een beweging gaande om mensen uit te sluiten vanwege wat ze zouden kunnen denken en doen, vaak om weinig andere redenen dan dat men ziet dat ook anderen zaken worden toegeschreven die men zelf anders ziet. Dat wringt, wat mij betreft, enorm.