Dat mode onderhevig is aan bewegingen wist u al. Mode is bijna een ander woord voor beweging. Maar de huidige mode wijst bewegingen af.

Deze gedachte ontstond vanzelf toen ik gisteren rondkeek in het Americain Hotel in Amsterdam.

Dat hotel beroemt zich op een lounge/ontbijtruimte in Art Deco-stijl, maar het pand zelf is ouder dan het begin van de Art Deco. Naar men heel grof gesteld zegt was Art Deco populair tussen de Wereldoorlogen. Maar de toiletten van die ruimte bevinden zich in kelders die nog volledig in Art Nouveau stijl zijn. Art Deco staat me weinig aan, maar veel elementen van de Art Nouveau vind ik prachtig.

Enfin, tot zover de persoonlijke noot.

Wat me inviel is dat het momenteel maar matig gesteld is met nieuwe kunstbewegingen en stromingen. Na een korte opleving van Deco in de jaren vijftig kregen we in de twintigste eeuw nog het modernisme en popart. Daarna begon iedere gek zijn eigen stroming, wat ook via een overmatige aandacht voor stijlen popmuziek te illustreren valt. Na de punt werd door hysterische journalisten ongeveer elk jaar een nieuwe dan wel opgepoetste stroming gepresenteerd, wat niet gewoon verveelde maar uiteindelijk vooral geestdodend bleek. Na de rap gaven ook de critici het enigszins op, en specialiseerden zich elk in hun eigen genres, daarmee onderstrepend dat het allemaal eilandjespolitiek was. DJ’s lijken nog steeds te denken dat iedereen Rap leuk vindt – op de radio hoor je zelden nog iets anders.

Gaat de moderne communicatie te snel, of zijn we zo snel verveeld dat niets ons langer dan een paar maanden boeien kan? De prijzen en aandacht voor veilingen van zowel Art Deco als Art Nouveau lijken daarmee in tegenspraak. Al vind ik het moeilijk voorstelbaar om circa 40 jaar aandacht te houden voor de leeghoofdige prullaria die de Rococo ion de 18e eeuw opleverde.

Maar de kunstenaars die allemaal hun eigen stroming begonnen, hadden die nu vooral de behoefte om zelf als origineel te worden beschouwd, of deden ze ze slechts wat hun hoofd of gevoel hen in gaf? Ik vrees dat het nog steeds de kuddegeest is die hen regeert. Juist in een tijd dat iedereen in staat is heel postmodern zijn eigen plan te trekken zijn veel mensen onzeker over wat te doen. Is er een ‘juiste pad”? Het is een soort Yin & Yang-systeem: naarmate de vrijheid om je te ontplooien op macroniveau groter wordt, krimpt de behoefte er aan op microniveau. Het maakt tè onzeker.

Op zich is dat een interessante observatie, aangezien het voor meer zaken op blijkt te gaan. Ook voor het individualisme. Velen van u zullen ooit gelachen hebben om de volgende scène:

Jammer genoeg wordt zij echter steeds meer bewaarheid. Hoe meer men ruimte krijgt voor eigen invulling, des te meer mensen links en rechts van henzelf loeren om te zien hoe anderen dat aanpakken. De kuddegeest lijkt onuitroeibaar. Dit principe is te interessant om niet later nog eens op terug te komen, maar voor nu is het voldoende het u ter overdenking te laten.