Een meldpunt dus. Geen ‘meldpunt racisme’, of een discriminatie-meldpunt. Neen: een indoctrinatie-meldpunt. Impliceert dat niet een terugkeer van de Stasi? Moeten we dat wel willen, met ons allen?

De Nieuwe Schoolstrijd
Er is op zich voldoende af te dingen op het kweken van een klik-, claim- en klaagcultuur, het instellen van meldpunten en het stapsgewijs introduceren van thoughtcrime – onder andere omdat dit soort dingen vaak leidt tot de verergering van het probleem waarvoor het als oplossing was bedoeld.

Daarom was er ook ruimschoots kritiek op het initiatief van Forum Voor Democratie, namelijk het opzetten van een ‘meldpunt’ waar scholieren en studenten linkse indoctrinatie in het klaslokaal en de collegezaal konden melden, om zo een database op te bouwen van wat Forum voor Democratie als een groot probleem ziet: ondermijning van de ontwikkeling van leerlingen en studenten in vrijheid en onafhankelijkheid.

Aangezien Forum een rechtse partij is, die veel kritiek heeft op wat zowel de partij als haar stemmers en leden zien als een buitenproportionele linkse invloed op de vorming van jonge mensen in het onderwijs, kwamen negatieve reacties vooral uit de linkerhoek. Niet onbegrijpelijk. Er werd een initiatief genomen door prof. Mathijs “vrijheid van meningsuiting is niet voor iedereen” van de Sande, universitair docent wijsbegeerte aan de Radboud Universiteit en ondertekend door een aantal collega’s, dat het CvB opriep openlijk afstand te doen van Baudets aanval op de integriteit en vrijheid van het onderwijs en de academie. De politiek moet zich immers niet met wetenschap bezighouden – maar de wetenschap wel met de politiek.

The plot thickens…
Dit is echter wat op de site van Forum te lezen was:

In het Nederlandse onderwijs worden leerlingen/studenten aan de lopende band geïndoctrineerd met de favoriete politieke opvattingen van hun leraren. Dat gebeurt op subtiele en minder subtiele wijze. Er zijn steeds meer leerlingen en ouders die hier genoeg van krijgen.

Om de omvang van het probleem in kaart te brengen heeft Forum voor Democratie een meldpunt geopend waar iedereen voorbeelden van indoctrinatie naartoe kan sturen. Er zijn scholieren en studenten die zelf al meldingen verzamelen en Forum voor Democratie wil deze initiatieven steunen en vooral bestendigen.

Op basis van deze gegevens zal het Renaissance Instituut een onderzoek entameren naar de omvang, achtergronden en oorzaken van deze beïnvloeding van nieuwe generaties, en voorstellen doen om het onderwijs structureel te verbeteren.

Mail uw ervaringen met vooringenomen toetsen, politiek gekleurde examenvragen, eenzijdige lesboeken, oikofobe projecten en partijdige docenten naar: schoolstrijd@fvd.nl. Ook wie actief wil helpen met ons project wordt van harte uitgenodigd ons te mailen!

Er wordt, voor alle duidelijkheid, niet specifiek over ‘linkse indoctrinatie’ gesproken. Dit wordt in een update op dezelfde pagina ook letterlijk gezegd.

Inmiddels hebben we met voldoening geconstateerd dat ons plan afkeurende en goedkeurende reacties oproept. Wel is opgevallen dat commentatoren iets lezen in de tekst dat er niet in staat. Nergens wordt bijvoorbeeld opgeroepen tot het filmen van leraren in de klas. Nergens ook tot het doorgeven van namen van partijdige leraren.

FvD respecteert vanzelfsprekend de privacy van leraren en schoolbestuurders. Wel hebben wij gemeend dat een studie naar de achtergronden van ideologische beïnvloeding in de klas niet kan plaatsvinden zonder inbreng van de leerlingen zelf die dit probleem ervaren. Vandaar onze oproep.

De ervaringen met slecht lezen hebben ons inmiddels ook op een ander idee gebracht: Een onderzoek naar de schade van slecht en vooringenomen lezen door de Nederlandse intelligentsia. Wij gaan nog onderzoeken of ook dit zich leent voor vervolgonderzoek door het Renaissance Instituut.

Maar, zoals gezegd, Forum is een rechtse partij en haar standpunt wat betreft oververtegenwoordiging van links in het onderwijs is voldoende duidelijk: het is kwalijk en onwenselijk. Het gevolg zal dus zijn, ook al werd daar niet expliciet toe opgeroepen, dat vooral voorvallen van linkse vooringenomenheid gerapporteerd zouden worden.

Middelbare school-docenten zijn namelijk overwegend links, en op de academie is de politieke regenboog zo mogelijk nóg homogener. De meeste voorbeelden zullen dan ook zijn van docenten die hun misprijzen over Trump, Baudet, Brexit en Wilders in ondubbelzinnige termen uiten in de klas, of er zelfs lessen aan wijden. Daarnaast zullen weinig mensen die geen sympathie koesteren voor Forum zich geroepen voelen om ‘rechtse propaganda’ in de klas te melden.

Als je FvD stemt deug je gewoon niet
Binnen de academie is het inmiddels een geopenbaarde, nauwelijks betwijfelde waarheid dat wij allen in onze perceptie en ons handelen gedreven worden door blinde vlekken en onbewuste vooroordelen – implicit biases, om het maar even in goed Nederlands te zeggen. Daarom is het toch op z’n minst opmerkelijk te noemen dat juist op links, waar dit over het algemeen als evident wordt beschouwd, de kritiek op docenten die hun politieke standpunten pushen op leerlingen.

Want het gaat voornamelijk om docenten op middelbare scholen die Baudet en Wilders met Hitler vergelijken, of docenten rechtsfilosofie die zeggen “Als je FvD stemt deug je gewoon niet“. Ik durf er mijn FvD-lidmaatschapskaart om te verwedden dat prof. dr. Nanda Oudejans [1] ook gelooft in implicit bias. Zou het dan niet logischer zijn dat ze probeert haar (in dit geval expliciete) vooroordeel te bestrijden?

FvD’ers zijn racistisch, daarom moeten we ze discrimineren
Wie gelooft in de alomtegenwoordigheid van impliciete vooroordelen en hun maatschappelijke gevolgen – ‘Mohammed krijgt geen stageplaats’ – kan toch niet anders dan geloven dat een negatief voor- of naoordeel over een politieke partij doorwerkt in de beoordeling en becijfering van werk dat wordt ingeleverd door studenten die zich met die partij affiliëren? Wie in implicit bias gelooft, zou juist blij moeten zijn dat die wordt aangetoond, zodat ze wellicht gecorrigeerd kan worden.

Of reageren de docenten van bijvoorbeeld de Radboud Universiteit niet gewoon een beetje betrapt? Ze zijn waarschijnlijk nauwelijks geconfronteerd met standpunten die echt afwijken van de ‘orthodoxie’ aan hun faculteiten en worden nu plotseling onheus bejegend door lieden die ‘volgelingen’ zijn van een politiek leider die zij als een fascist zien. Dan zou ik ook schrikken en denken “het zijn de jaren ’30 weer.”

Eerlijk gezegd lijkt het, met alle Baudet-bashing meer op 2002, toen ook de jaren ’30-vergelijking te pas en primair te onpas van stal werd gehaald, met alle gevolgen van dien – of nou ja: één heel specifiek gevolg.

Privacy en ironie
Een andere – volkomen terechte – klacht was dat dit de privacy aantast van docenten die gefilmd of ge-named & shamed worden. Afgezien van het feit dat dit favoriete tactieken zijn wanneer het het ‘ontmaskeren’ van ‘extreem-rechts’ betreft, hoeft dergelijk achterbaks gedrag natuurlijk niet met gelijke munt terugbetaald te worden – dat moeten we met ons allen niet willen. Privacy is een groot goed, en FvD had er wellicht goed aan gedaan uitdrukkelijk te vermelden dat het niet de bedoeling was om mensen met naam en toenaam te benoemen (al was het maar omdat ze dan het slachtoffer kunnen gaan spelen…).

Dat gezegd hebbende is het wel komisch om te zien hoe degenen die zeggen dat FvD de nieuwe NSDAP is (en die meer uitspraken in die richting bezigen) nu als door een wesp gestoken reageren wanneer dezelfde tactiek en mentaliteit op hun gericht is. Hetzelfde type persoon dat sympathie koestert voor safe spaces waarin niet zomaar alles mag worden gezegd omdat dit mensen emotioneel zou kunnen triggeren, vindt nu dat het klaslokaal een safe space is waar een docent vrij moet kunnen spreken, zonder daarvoor publiekelijk aan de schandpaal genageld te worden. Of leerlingen en studenten het mogen is weer een andere vraag. Die merken het wel bij de beoordeling van werkstukken en papers (grapje – docenten zijn objectief en onpartijdig).

Laten we het maar ironie noemen en overgaan tot de orde van de dag.

Intern is met het er ook niet over eens
No. 2 op de lijst van Forum, Theo Hiddema, was namelijk ook niet positief over het instellen van een dergelijk ‘meldpunt’. Dat is wat mij betreft een signaal dat er voldoende ruimte is voor discussie en het oneens zijn binnen de partijtop – een gezond teken. Hij uitte tijdens een uitzending van Business Class zijn misprijzen over dergelijke initiatieven en de verklikkersmentaliteit die het creëert.

Zelf ben ik voor- noch tegenstander, aangezien ik dergelijke initiatieven activistisch vind en aan activisme (wat mijn persoonlijk temperament betreft) een broertje dood aan heb. De intentie achter het ‘meldpunt’ vind ik echter goed; het doel van onderwijs is (of zou moeten zijn) kinderen en jongeren te leren hoe ze moeten denken, niet wat ze moeten denken.

Unterschied muss sein
Nou moet er zeker ruimte zijn voor discussie in de klas en het college, maar dat dient wat mij betreft vooral te gebeuren in vakken die daadwerkelijk te maken hebben met de thematiek: op de basisschool bij geschiedenis, op de middelbare school bij levensbeschouwing, maatschappijleer, geschiedenis en filosofie; en op de hogeschool/universiteit in de vakgebieden die met cultuur en politiek van doen hebben. Anders zie ik het nut er niet van in.

Studeer je toegepaste natuurkunde? Dan lijkt de koffiepauze of de woensdagborrel een veel gepaster gelegenheid om politieke en culturele zaken te bespreken.

---

1. Saillant detail: prof. dr. Oudejans leidde in 2017 – toen men zich nog een breuk lachte om die partij van lavendelsnuivende pianoliggers die toch nooit wat voor zou gaan stellen – een discussie tussen politici aan de Katholieke Universiteit Brabant. Hierbij begon zij de discussie, die onder andere over migratie en asiel ging, in met het advies om toch vooral GroenLinks te stemmen. Ludiek. En uiteraard geen schoolvoorbeeld van ‘linkse vooringenomenheid’. Alleen rechtse mensen hebben implicit bias.

Rechts is rasisties: links is objektief.