Massa-aangiften lijken meer en meer in de mode te komen. Maar er is best veel tegen in te brengen om dat toe te staan.

De massa-aangifte tegen Willem Engel had ik aanvankelijk gemist. Wat je niemand hoort vragen, is: wat zien we hier eigenlijk?

We zien hier vooral een poging om tegen het bestaan van Willem Engel te demonstreren. Dat is een ongezonde levenshouding, en of je daar massa-aangiftes voor gebruiken moet betwijfel ik sterk.

Meer dan 22.000 mensen hebben bij het Openbaar Ministerie in Rotterdam aangifte gedaan tegen Willem Engel, de voorman van actiegroep Viruswaarheid. Engel maakt zich volgens initiatiefnemer Norbert Dikkeboom sinds het begin van de coronacrisis schuldig aan opruiing, oplichting, het verspreiden van onjuiste medische informatie en het doen van uitlatingen met een terroristisch oogmerk. “Dat is voldoende om toch eens tot deze stap over te gaan”, zei Dikkeboom in het NOS Radio 1 Journaal.

Dat deze dreutel hetzelfde doet als wat hij Engel verwijt? Dat wordt hem niet gevraagd, maar lijkt me belangrijker dan het feit dat hier werd besproken.

Dikkeboom vond medestanders op Twitter. Dat waren er zo veel dat hij dacht “laat ik dat eens collectief maken”. Hij hoopte op een paar honderd aangiftes, maar het zijn er meer dan 22.000 geworden.

De indruk die je hieraan overhoudt, is dat men in gezagsgetrouwe kringen vooral graag wil dat het fenomeen Willem Engel niet bestond. Alsof eind jaren zestig de halve Veluwe op de stoep van het politiebureau verscheen om aangifte te doen tegen het Amsterdamse Provo. Zou het Amsterdamse stadsbestuur dat toen gewaardeerd hebben? Ik waag het dat te betwijfelen.

Dat de NOS er nu een soort van instemmende aandacht aan geeft maakt het niet beter. Over pogingen om Nederlanders over Corona angst aan jagen kan men in Hilversum en Den Haag sowieso beter zwijgen. Dus, wat wil men hier mee? Meer dan beantwoorden aan Haagse onlustgevoelens onrechtvaardig behandeld te worden valt er niet in te zien, en als Willem Engel model zou staan voor de nieuwe opstandigheid in Nederland, dan heeft men ook een ander probleem: elke veroordeling zou dan tevens het startschot kunnen zijn van een soort burgeroorlog die niemand wenst (voor zover mij bekend althans).

Massa-aangiftes als deze lijken als belangrijkste oogmerk te hebben de suggestie dat de bevolking haar oordeel al klaar heeft. Is dat relevant, of moeten we dat beschouwen als een vorm van opruiing op zichzelf? Is het een poging rechters te beïnvloeden, of niet meer dan een steen in een juridische vijver, om daar wat onrust te kweken?

Vorig jaar was er een kudde Nederlanders in Tirol op wintersport, en die sloten zich direct aan bij een class-act suit tegen Oostenrijk, omdat de vakantie niet eerder gecanceld was. Met zijn allen, dat begrijpt u. Want als iedereen het zegt zal het wel waar zijn.

Mijn grootste bezwaar tegen deze massa-aangiftes in Nederland is de collectieve drang er aan mee te doen. Mensen op zichzelf zijn er doorgaans te verstandig voor. Dat is geen kwestie van geld (veel aangiften gaan via advocaten, en worden daardoor duur), maar van de bedachtzaamheid je niet te mengen in wat kuddes doen. Veel kuddes gedragen zich alsof de kudde door zijn omvang stemrecht – en dus gelijk – heeft. Dat is natuurlijk niet waar, maar te weinig kuddedieren beseffen dat tijdig. Alle kuddegedrag is in hoge mate geschift, maar juridische aangiften lijken me een overtreffende trap.