Een mandarijn is iemand die het allemaal wel regelen zal. Met een vanzelfsprekendheid die geen ruimte laat voor tegenspraak. Is daar iets tegen in te brengen?

‘Recensent’ van de Volkskrant Arjan Peters is in opspraak. Niet voor het eerst, maar nu omdat hij contact zoekt met schrijfsters.

Maartje Wortel beweerde dat een vriendin van haar ’s nachts een bericht had ontvangen: “Ik ga je recenseren, zullen we morgen lunchen?”, zou in dat bericht hebben gestaan. Wortel noemde dat “nog net geen #MeToo”.

Peters is op non-actief gesteld. In het Mediaforum op NPO Radio 1 noemde Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok het onderzoek voor Peters een persoonlijk drama. Hij benadrukte dat zowel de recensent als de betrokken vrouwelijke schrijvers op zijn bescherming kunnen rekenen. De hoofdredactie zegt verantwoording te zullen afleggen zodra dat kan.

Het is me allemaal wat.

Het echte probleem is mijns inziens dat de criticus ook interviews houdt en dus persoonlijk contact heeft met de auteurs die-ie bespreekt.

Een ideale criticus zou geen persoonlijke belangen en contacten hebben. Niet haalbaar, maar de krant mag wel de hand in eigen boezem steken dat Peters kon interviewen én recenseren. Het ligt óók aan de krant.

In Peters’ geval komt daar nog bij dat hij rondhangt in literaire circuits, cafés en jureert. Arjan Peters is een heuse literaire machthebber, een zogeheten mandarijn.

In een interview in HP/De Tijd (2018) beweert Peters:

‘Ik heb een vriendin, Hagar Peeters, en zij is auteur, maar verder… nee, ik heb geen schrijversvrienden. Ik heb sowieso bijna geen vrienden.’

En: ‘Het is niet alsof ik me begraaf in het verleden hoor, want ik lees ook Nina Polak en op dit moment Bregje Hofstede.’

Interessant, is al dat gelunch dan een zoektocht naar verlossing uit de eenzaamheid?

In Trouw deze week zegt dezelfde Hofstede, in reactie op de Peters-rel:

Het stoort haar dat sommige mannelijke schrijvers nu ineens zeggen te begrijpen waarom zij nooit vier sterren kregen van de Volkskrant. De suggestie is dat elke vrouwelijke collega die wél ooit goed besproken werd, daar iets tegenover zal hebben gesteld. Hofstede vindt dat ‘onsmakelijk’. “Elke vrouwelijke auteur die zich heeft afgevraagd wat ze aanmoest met dat gekke, te persoonlijke berichtje van een toch wel invloedrijke recensent of jurylid, en hoe ze het kon afwimpelen zonder zich een vinnige recensie op de hals te halen, zou graag met die heren ruilen. Ik heb het ooit aan mannelijke collega’s gevraagd: niemand had zo’n ervaring gehad, niemand was in verlegenheid gebracht.”

Ze is hier wel erg naïef, en die mannen hebben wel degelijk een punt.

Peter Andriesse (geb. 1941) rekende in de jaren tachtig af met de corruptie in het literaire wereldje. Waar blijft de nieuwe Andriesse? Özcan Akyol deed een goede poging met zijn boekenweekessay Generaal zonder leger, maar is zelf wel heel erg onderdeel van het mediawereldje…

---

Dit artikel over mandarijn Peters verscheen  eerder op het Blog van Renzo Verwer