Dat Nederlanders naar aanleiding van de kopschoppers, die van Mallorca naar Nederland vluchtten, de rechtspraak in Nederland gaan wantrouwen schijnt bij het OM enorme verbazing te wekken. Wat mij verbaast is dat dit zo lang duurde.

Maar het OM voelt zich nu in den kuif gepikt, en begon gisteren een offensiefje, dat ook door de staatsomroep werd opgepikt.

Anders gezegd: het OM wil meer respect. Bart Nijman hakte er gisteren op GS al direct stevig op in, en het valt te hopen dat ze daar bij het OM over nadenken, alvorens nogmaals met zo’n stunt te komen.

Het Openbaar Ministerie (OM) roept mensen op te stoppen met het delen van foto’s, persoonsgegevens en geruchten die te maken hebben met de fatale mishandeling op Mallorca eerder deze maand. Volgens justitie is sprake van een digitale heksenjacht en gaan op sociale media “veel wilde verhalen” rond die worden gepresenteerd als feiten.

Tja, social media en heksenjachten. Dat social media de nieuwe nationale borreltafel zijn geworden verandert de zaak vanuit OM-perspectief blijkbaar niets. Dat is vrij dom, want waar de nationale borreltafels voorheen met de Telegraaf in de hand aan  het eind van de dag  de wereld besprak, gebeurt dat nu per kerende Twitterpost, en dat gaat  de hele dag door.

Daar een jacht op verspreiders op openen, zoals het OM dreigde, is geen signaal van intelligentie, aangezien het zal worden opgevat als een erkenning dat het OM iets te verbergen heeft. Om een woedende Nijman over de behandeling van de Mallorca-zaak uitgebreid te citeren:

…keren de boys met rollende Trrrrrrrransavia doodleuk terug naar Nederland om veilig achter de poort van het pandje van pappie te werken aan een exitstrategie. Heel Nederland WOEST en het OM zit ondertussen een beetje computerspelletjes van Ace Attorney te spelen, of wat ze dan ook uitvreten als ze wachten op het vertalen van wat stukken, misschien waren ze wel druk met het niet één keer, niet twee keer, niet drie keer maar vier keer uitdelen van de foto van de kroongetuige – een beetje bescheidenheid zou het OM wel sieren. HET VERTALEN VAN WAT STUKKEN. En dat duurt dan twee weken. Twee weken om een paar papieren door Google Translate te trekken, terwijl een Nederlandse naam in het Spaans ook gewoon een Nederlandse naam in het Nederlands is. Ondertussen stijgt de temperatuur in de samenleving tot het kookpunt terwijl de moordenaars (want dat zijn het) verhalen op elkaar kunnen afstemmen tijdens het vrolijk uitlaten van de Hilversumse hond. Je hengelt ze alle dertien binnen en dan mogen ze zingen, zo simpel is het, en dát had het OM moeten doen: die jongens vastzetten. Ze hebben namelijk al laten zien dat ze vluchtgevaarlijk zijn.

Tja, dat boze mensen daar achterdochtig van worden hoef je geen Wonderstamppot te noemen. Daar hebben het OM en de rechterlijke macht het de afgelopen twintig jaar (en wie weet hoeveel langer, objectief gezien) wel naar gemaakt. Of dat echt begonnen is met de veroordeling van Volkert tot slechts 18 jaar voor het omleggen van Pim Fortuyn, of dat dat al eerder begon met de lankmoedige vervolging van tuig met een migratieachtergrond is een persoonlijke zaak van iedereen voor zich[1].

Feit blijft dat Nederland dat haar rechtspraak aanrekent, en naarstig op zoek is naar een verklaring, waarom dit als verraad gevoelde gedrag van een instituut dat als eigen werd beschouwd ooit op gang kon komen. Dat respect voor de rechtspraak in Nederland altijd diep gezeten heeft  is hier overigens eerder een bewijs van dan dat er nu een heksenjacht [2] is geopend omdat er een excuus voor werd gevonden.

Dat men dat niet lijkt te beseffen bij het OM signaleert onzekerheid over haar eigen positie in de maatschappij. Dat men de eigen navel wel eens binnenstebuiten zou mogen keren om hier wat beter over door te denken, wil er echter niet in, en dan krijg je acties als die van gisteren.

De paranoïde Nederlandse staatsomroep stond klaar het vuurtje verder aan te wakkeren:

Dat nieuws leidde op sociale media tot speculaties over de toedracht van de overname van de zaak door het Nederlandse OM. Zo werd beweerd dat de moeder van een van de verdachten in Nederland officier van justitie is. Het OM noemt dit soort ‘wilde en onjuiste verhalen’ vandaag buitengewoon kwalijk. “Ook is er geen sprake van dat ‘rijke ouders’ het OM hebben verzocht de zaak over te nemen van de Spanjaarden”, schrijft justitie in een verklaring.

Gaat iedereen dit geloven? Onwaarschijnlijk, daarvoor is er al teveel gebeurd. Dat dat wantrouwen niet vreemd is, wil er dus niet in. Maar een verklaring zoeken is dus iets anders dan er vanuit gaan dat het OM verrot is. Desalniettemin, dat dit niet buiten beschouwing blijft is een veeg teken, dat onvoldoende op waarde wordt geschat.

Het is zogezegd twee voor twaalf, voor het vertrouwen in de Nederlandse rechtspraak. Dat is alleszins begrijpelijk – de meeste mensen zien maar hoogstens de helft van wat dagelijks gebeurt, en hoe er mee om wordt gegaan. Een vollediger overzicht deprimeert pas ernstig, en ramt het besef er in dat de Nederlandse rechtspraak inderdaad zo rot is als een mispel.

Kortom, de reactie van het OM gisteren was niet geheel onbegrijpelijk vanwege de gerichtheid van de geruchten die de ronde gingen doen, maar was in hogere zin volkomen ongepast. Actiegroep OM? Tja, veel cynischer kun je het nauwelijks formuleren, zonder direct grof te worden.

Voor het OM ligt nu de schone taak dat geschonden vertrouwen te gaan herstellen, dat te paard vertrok, en nu te voet moet terugkeren. Waarbij het dringend gewenst is dat het OM zich meer zal richten op de wensen vanuit de bevolking, dan op methodes om de bevolking te overtuigen van het eventuele gelijk van het OM, en haar overtuigingen.

Bij GeenStijl gaat Johan Derksen nog eens stevig te keer tegen het meten met twee maten, al doet hij niet meer dan zeggen wat veel Nederlanders terecht denken. Dan kun je wel klagen over een tekort aan budget, maar dat men de prioriteiten niet op orde heeft is iedereen duidelijk. Dat mensen daar een logischer voelende verklaring zoeken dan die van een stel volgevreten grafregenten die diep neerzien op de bevolking is dan nog bijna een compliment.

---

1. Waarbij we dan een reeks andere zaken sindsdien – waarvoor hetzelfde geldt – even buiten beschouwing laten. Het vertrouwen in de rechtspraak is (mede door Wildersproces2 , de kwestie-BlokkeerFriezen en de Toeslagenaffaire) zó diep geschokt dat wat gisteren gebeurde niemand mocht verbazen. Wat mij verbaast is hoe lang het heeft geduurd eer de bom barstte.
2. Zie hier voor de details, die wij als gerucht meldden.