De meeste beloften aangaande de EU tijdens NL2021 zijn een soort luchtkasteel, weten niet waarover het gaat of zijn niet meer dan vroom wensdenken.

Dat was waar FTM dinsdag mee kwam, en het heeft een hoge mate van eigen logica dat ze gelijk hebben. Het geheel illustreert dat het ongemak onder de bevolking aangaande de EU is doorgekomen, maar dat politici niet zinnens zijn er echt iets mee te doen:

Politieke partijen doen in hun programma’s voor de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart beloftes over de EU die onhaalbaar zijn, aldus een analyse van Follow the Money (FTM). FTM heeft de verkiezingsprogramma’s onderzocht en getoetst op juridische en politieke haalbaarheid. De programma’s zouden verder vol staan met feitelijke onjuistheden en voorstellen die al uitgevoerd zijn.

Hoe ging FTM te werk bij haar analyse:

Een spraakmakend voorbeeld is de maandelijkse verhuizing van het Europees Parlement naar Straatsburg. Zes Nederlandse partijen zeggen af te willen van dit ‘verhuiscircus’. Dit is volgens FTM echter een loze belofte, aangezien dit maandelijks proces verankerd is in het EU-verdrag. Een wijziging van dit verdrag vereist toestemming van Frankrijk, maar niks wijst op Franse steun voor dit voorstel.

Een volkomen terecht punt, maar toch een ietwat formalistische benadering. Correcter zou mijns inziens zijn te constateren dat democratische instellingen er geen greep op hebben (of zullen krijgen). Dat zien we terug bij meer van de behandelde punten:

Andere voorbeelden van plannen die door FTM als onhaalbaar worden bestempeld zijn de mini-Schengenzone van de VVD, de belasting op flitskapitaal van GroenLinks, de salaris verlaging van Europarlementariërs van de PVV, en voorstellen van verschillende partijen voor het afschaffen van het vetorecht op beleidsterreinen als belastingheffing en buitenlandbeleid.

In essentie komt het er op neer dat voor veel van deze punten de Nederlandse premier zich er in Brussel heel hard zou moeten maken om enige kans op gehoor te realiseren. Want de positie van de premier als schakel tussen de Nederlandse politiek en de Brusselse EU wordt door te veel commentatoren genegeerd. Dat, terwijl de positie van Rutte in de huidige situatie er een is van vrijwel volledige discretie: hij en hij alleen bepaalt waar Nederland toe wordt gecommitteerd. In die zin hebben de verkiezingsprogramma’s nog wel degelijk een punt: een partij die groot genoeg wordt om de premier te kunnen leveren zal – als enige – de mogelijkheid hebben haar stokpaardjes in Brussel aan de man te brengen.

Maar dàt mechanisme zie je nu nooit eens worden besproken, elders.

---

Meer over NL2021 vindt u hier.