Het einde van de gedoogcoalitie zaterdagmiddag kwam nogal uit de lucht vallen. Eigenlijk dacht iedereen dat het nog slechts ging om een nabespreking van de CPB-cijfers, en wat reparaties voor schrijnende gevallen, waarvoor 1 miljard beschikbaar was. Maar binnen een half uur was het over: de PVV gooide de handdoek in de ring.

De vraag die de Nederlandse media gisteravond niet beantwoord kregen was: waarom eigenlijk?

Grappig genoeg werd het antwoord wèl gegeven. VVD-fractievoorzitter Stef Blok liet het bij Nieuwsuur in bedekte termen uit zijn mond vallen. Maar wat hij zei werd niet opgepikt door de interviewer, die zó vol was van de ondergang van het kabinet dat hij zijn werk niet naar behoren deed.

Blok sprak bij Nieuwsuur over gebrek aan coherentie, en LPF-achtige toestanden. Bizar in het licht van alles dat tot dan toe bekend was. De video staat onderaan geparkeerd.

Wat Blok hier zei over de toekomstige regeerkansen met de PVV is immers vooral heel vreemd, als je bedenkt dat de VVD zojuist een enorme teleurstelling heeft moeten slikken – de ondergang van haar favoriete coalitie. Uiteindelijk was de samenwerking tot nog toe vrij glad verlopen, in ieder geval op de punten waarvoor alle partijen hadden getekend. Iets wat door zowel VVD als CDA-parlementariërs ook steeds was erkend. Hero Brinkman was door de btrokkenheid van de SGP niet meer dan een voetnoot.

Hoe hard Bloks woorden over de politieke moed van de PVV ook waren, ruzie, achterdocht of onenigheid, zo vaak de reden van de wrijving tussen PvdA en CDA als regeringspartijen, was niet waar hier de schoen wrong.

Uit bronnen binnen de PVV-fractie heb ik vannacht te horen gekregen wat er werkelijk gebeurde. Ten minste vijf parlementariërs hebben vrijdagavond gedreigd uit de fractie te stappen als de PVV zou tekenen voor het klaarliggende onderhandelingsresultaat. Daarmee was het een dode letter. Doorzetten had Geert Wilders alle geloofwaardigheid gekost, zonder wisselgeld, en zonder resultaat.

Het heikele punt lag bij de bezuinigingen op de sociale zekerheid. In dat verband heeft Geert Wilders dus gisteren de eenvoudige waarheid gesproken. Een deel van de PVV-fractie weigerde mee te gaan met het onderhandelingsresultaat, en om opnieuw te gaan onderhandelen was na zeven weken vanzelfsprekend geen optie. Hier wreekte zich de smalle basis van de coalitie, die het heel moeilijk maakte dissidente geluiden binen de fracties te smoren.

Wat achteraf bezien ook een probleem was, was de strikte geheimhouding. Die zich beperkte tot een te kleine inner circle die de bezuinigingen uitonderhandelde. De sociale stroming binnen de PVV, veel dominanter aanwezig dan zij er in de media credit voor krijgt, weigerde het eindresultaat voor haar rekening te nemen. En dat was dat.

Het is de tweede keer (coalitieonderhandelingen!) dat Geert Wilders, door een deel van zijn fractie gedwongen, naar de onderhandelingstafel terugkeert met een ander antwoord dan hijzelf in eerste instantie gegeven had. Het is een signaal dat de interne communicatie beter zou moeten, waarmee de onbesuisde Hero Brinkman achteraf gezien toch een punt blijkt te hebben. Anderzijds, als het er op aan komt werkt de interne democratie van de fractie dus veel beter dan men vaak insinueert.

Geert Wilders is geen alleenheerser binnen de PVV, iets wat zowel VVD als CDA nu betreuren.

 

 

 

Eerder verschenen Dagelijkse Standaard