Vorige week kwam er een klein berichtje langs dat voor mijn gevoel overal onder de radar door schoof. PvdA, SP èn CDA zijn op zoek naar ‘laagopgeleide’ kandidaat-Kamerleden. Hoe je het ook wendt of keert, dit lijkt geen intelligente aanpak. 2e garnituur hebben we genoeg.

Dat je intelligentie niet gelijk kunt stellen aan het hebben van een ‘hogere’ opleiding is eigenlijk de eerste logische reactie als je een berichtje als dit leest. Dat neemt niet weg dat de PvdA vooral er erg trots op is dat het halve land intussen een ‘hogere’ opleiding (WO of HBO) genoten heeft. Aan het verhogen van de intelligente omgang met dergelijke opleidingen ontbreekt het helaas in steeds grotere mate. Het gemiddelde niveau zakt eerder dan dat het gestegen is. Welbeschouwd betekent dat, dat er weinig rendement wordt bereikt, hoogstens een herverdeling van kennis: het volume van overgedragen kennis blijft gelijk, maar is over meer mensen verdeeld. Kunnen beoordelen dat onze maatschappij daar niet mee vooruit gaat behoeft inderdaad geen universitaire opleiding.

De eerste vraag die ik daarover zou willen beantwoorden is: wat levert een universitaire opleiding voor meerwaarde? Curieus genoeg werd mij tijdens mijn studie (jaren tachtig) nog geleerd dat het er om ging dat je een onderwerp op een afstandelijke wijze leerde analyseren, om daar vervolgens met aangeleerde vakkennis een verstandige analyse van te maken. Als ik zie wat moderne studenten daarvan hebben gemaakt bekruipt me het gevoel dat dit niet langer de aanpak is – maar dan gaan we het over onderwijs hebben, en dit ging me om de partijstrategie van PvdA, SP en CDA.

Hoe dan ook: op een universiteit leer je vooral een manier van benaderen van problemen. Dat los je niet op dor mensen met een lagere opleiding te rekruteren, maar door mensen die zich hebben weten te onttrekken aan het vormende element in ons onderwijs. Dat zijn er meer dan U denken zou. Het zo gewaardeerde out-of-the-box denken is wat men eigenlijk bedoelt – mogelijk dat de SP nog terug wil naar de vroegere PvdA-aanpak: een paar domme arbeiders in de Kamer parachuteren voor de herkenbaarheid van de achterban. Maar het CDA is naar mijn gevoel meer op zoek naar boerenslimheid. Vergis U overigens niet – er zijn nog maar weinig boeren tegenwoordig die niet minstens Landbouw-HBO hebben.

Een laatste vraagje over wat men nu eigenlijk wil. CDA:

,,Dus moet je ook kijken naar opleiding. Al is het ook niet zo dat als je een mbo’er op de lijst zet, iedere middelbaar opgeleide zich vertegenwoordigd voelt.”

SP

Partijvoorzitter Ron Meyer zegt bij de speurtocht naar nieuwe kandidaten rekening te houden met opleidingsniveau, omdat de partij zowel de buschauffeur als de huisarts wil vertegenwoordigen.

De PvdA noemt dat net zo normaal als dat je vrouwen op de lijst zet en mensen uit verschillende delen van het land.

Dat laatste citaat over de PvdA is wellicht het aardigste hier: sinds jaar en dag wordt bij deze partij namelijk de kieslijst samengesteld volgens het principe mannetje-vrouwtje om en om. Om na de verkiezingen de beschikbare baantjes te verdelen op basis van veronderstelde geschiktheid. En dan blijken weinig vrouwen minister te worden, of zelfs maar staatssecretaris. Geen wonder dat als de PvdA regeert het aantal vrouwen in de Kamer in de meerderheid is – veel prominente mannen verhuizen direct naar het kabinet.

Het is dit wat een waarschuwing zou moeten zijn tegen deze aangekondigde aanpak van 2e garnituur werving: wat wil men er eigenlijk mee? Wat de ervaring van de PvdA suggereert is namelijk dat het hier vooral gaat om het rekruteren van goedbetaald stemvee als uithangbord. Veel partijen lijken daar na de komende verkiezingen helemaal niet genoeg zetels voor te verdelen hebben. Dat de beste mensen het hoogst staan is nu eenmaal onvermijdelijk. Dat kun je diplomademocratie noemen, maar wat erger is dat men vooral mensen zal rekruteren die achter die partijelite aan draaft. Maar daarover nadenken is een risico dat men klaarblijkelijk niet nemen durft. Ook dat zegt wat over de huidige partijleidingen.