De Franse presidentsverkiezingen beleven vanavond hun laatste hoogtepunt alvorens aanstaande zondag de beslissing definitief valt. Woensdagavond debatteren de twee overgebleven kandidaten, Francois Hollande en de huidige president Nicholas Sarkozy voor de eerste en laatste maal.

Sarkozy is de betere spreker, maar Hollande zal met een gaffe van ongekende proporties moeten komen wil Sarkozy nog kans hebben terug te komen vanuit een onoverbrugbaar lijkende achterstand. Eigenlijk is het gebeurd, en Sarkozy weet het.

Zo op het eerste gezicht leek de uitslag van de eerste ronde tien dagen terug voor Sarkozy geen onmogelijke opgave. Jawel, Hollande had 1,5% hoger gescoord dan de president (beiden tegen de 30%), iets wat nog nooit door een president was overwonnen. En ja, de verslagen kandidaten van links hadden zich naar verwachting zonder aarzelen achter Hollande geschaard. Normaal gesproken had hetgevecht om de kiezers van de centrumkandidaat Bayrou (8,5%), want de 18% van het Front National zouden als erkende rechtse stemmers eenvoudig bij het potentieel van Sarkozy kunnen worden opgeteld, nietwaar? Niet waar.

En Sarkozy had het al niet makkelijk. De peilingen lieten afgelopen week al zien, dat Hollande leidt met 55 tegen 45%, wat in verkiezingstermen een straatlengte is. Sarkozy heeft na een keiharde campagne van een week daar 2% afgeknabbeld (54-46), en wellicht kan het debat hem nog eens een dergelijke winst op leveren, maar daarmee zal de koek op zijn. Serieuzer opschuiven in de richting van de standpunten van het FN is geen optie, omdat het centrumkiezers naar Hollande zou jagen. Zondag zal Hollande eenvoudig zegevieren.

Wat bezielde Martine le Pen om de natuurlijke politieke vijand van het Front National een vrije doortocht te verlenen? Daarvoor zijn meer redenen dan je op het eerste gezicht zeggen zou. In de allereerste plaats kun je zeggen dat Le Pen na de eerste ronde wilde zien hoe de wind woei, en de peilingen geven haar daarin gelijk. Haar directe aankondigng pas op 1 mei (gisteren) een stemadvies te geven was tactisch slim, omdat 1 mei in Frankrijk van heel grote betekenis is, de belangrijkste feestdag na 14 juli.

Le Pen sprak op de Place de l’Opera voor duizenden aanhangers de dubbelzinnige woorden: “Ik heb gekozen: jullie moeten je eigen keuze maken.” Een advies om blanco te stemmen is niet iets waarmee president Sarkozy blij zal zijn geweest. Een klein element van wraak zal niet afwezig zijn geweest: LePen had door tegenwerking vanuit het Elysée de grootste moeite gehad de vereiste 500 handtekeningen van gezagsdragers voor haar deelname aan de verkiezingen rond te krijgen. Maar hoe zoet ook, er is veel meer dat Le Pen er van overtuigd heeft dat blanco het beste advies was dat zij haar aanhangers geven kon.

Le Pen heeft meer dan welke kandidaat ook, campagne gevoerd tegen de EU. En opvallend genoeg staat Hollande haar politiek nader dan Sarkozy, als het gaat om euro en EU. Als Hollande verkozen wordt, zit de EU diep in de problemen. Zelfs wordt de val van de euro op vrij korte termijn voorzien, als Hollande zijn verkiezingsbeloften zelfs maar deels houden gaat. Al hebben we dat laatste al vaker gehoord.

Er is nog meer, echter. De gaullistische partij van Sarkozy is in veel opzichten een amalgaam van allerlei belangengroeperingen en kleinere partijtjes. De president heeft aangegeven de politiek te verlaten als hij niet herkozen wordt, en een opvolger voor Sarkozy staat binnen zijn intern verscheurde partij niet klaar. Een ineenstorting van de UMP zou het Front National op kunnen doen schuiven naar belangrijkste tegenkracht voor de nieuwe president.

Een tweede gedachte die Le Pen ongetwijfeld door het hoofd gespeeld moet hebben, is dat over 5 jaar bij de volgende verkiezingen de politieke situatie alleen maar verder in haar voordeel veranderd kan zijn. Wat er in Europa aan rokende puinhopen overblijft van het federalistische euro-experiment valt moeilijk exact te voorspellen, maar voor nationalisten liggen electoraal gouden tijden in het verschiet.

Over vijf jaar zijn haar kansen op het presidentschap weer groter, en met de te verwachten puinhoop van 5 jaar onversneden socialistisch bestuur à la Hollande, zou zij tegen die tijd wellicht de voornaamste kandidaat kunnen zijn om president van Frankrijk te worden.

 

 

Eerder verschenen op Dagelijkse Standaard.