Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank doet in het NRC zijn beklag over het parlement dat zou moeten stoppen de centrale bank te bekritiseren. Maar zijn punt is flinterdun.

Het NRC-berichtje dat ik onder ogen kreeg begon sluw: “heb geen kritiek meer op de Centrale Bank”. Die centrale bank, dat is de ECB. DNB is in deze optiek weinig meer dan de formele basis waarop we in Nederland ons lid naar het ECB-bestuur afvaardigen. Dat alleen is al voldoende reden om de kritieksluizen wagenwijd open te zetten natuurlijk, maar laten we eens kijken wat hij beweert en waarom hij dat in deze verpakking giet.

Ook al zijn ze het met hem eens, Knot wijst parlementariërs als Pieter Omtzigt (CDA) terecht. Omtzigt vindt dat het kabinet naar de rechter moet stappen om de ECB-opkopen te stoppen. Ook staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën, VVD) kon het in maart dit jaar, toen het opkoopprogramma werd uitgebreid, niet laten om de ECB een veeg uit de pan te geven. „Is het voldoende als ik boos kijk?”

Stel je voor dat het de euro in gevaar brengt! Ja, stel je dat eens voor!

Knot is somber over de slechte economische prestaties van Italië, waar de overheid vorige week besloot de derde bank van het land te nationaliseren. Hij laakt de corruptie en de bureaucratie in de derde economie van de eurozone.
Het gebrek aan hervormingen in Zuid-Europese landen zet de monetaire unie steeds verder onder druk, zegt de centrale bankier. „De bedoeling was dat de verschillen tussen de lidstaten van de muntunie kleiner zouden worden. Landen groeien nu juist verder uit elkaar. Het wordt zo steeds moeilijker om één monetair beleid te voeren”. Gevraagd naar wat dit betekent voor de levensvatbaarheid van de euro zegt Knot: „Uiteindelijk is geen enkel monetair regime bestand tegen lidstaten die hun concurrentieposities niet in de gaten wensen te houden.”

De euro is dood, en Italië krijgt hier de schuld. Maar impliciet zegt Knot, dat als politici zich er niet buiten houden, ook zij deel aan de schuld zullen hebben.

Vanuit het perspectief van een centrale bankier dan.

En natuurlijk is het waar, dat als je politici aan de knoppen van de geldpers laat zitten, het ding binnen de kortste keren op hol slaat. Probleem is dat de ECB dat niet beter doet. En daarop kritiek leveren zou Knot moeten verwelkomen. Maar dat zou wel eens ten koste kunnen gaan van de heilige euro. En het heiligheid euro om zeep helpen wil niemand op zijn geweten hebben, ook al is er alle reden toe, en beseft elke bankier met kennis van zaken dat haar dagen geteld zijn. Maar de schuld krijgen van de val van de munt levert een slechte pers op. Je kinderen worden nog generaties nagewezen en je eigen carrière is ten einde. Dat er over vijftig jaar in economisch-historische boekwerken een pluim zal worden uitgedeeld aan de man die de stekker er op tijd uittrok is voor het heden onvoldoende argument, lijkt Knot te denken. Altruïsme is mooi, maar het moet geen hypotheek leggen op je eigen toekomstperspectieven.

Zodat ondertussen de berg ellende ongeremd doorgroeit:

Knot erkent dat de ECB zelf ook bijdraagt aan de problemen in Italië. Sinds 2011 verleent de centrale bank ultragoedkope leningen aan banken, die ongelimiteerd geld kunnen lenen bij de ECB in Frankfurt. (..) „Inefficiënte banken worden op de been gehouden, die op hun beurt probleemleningen aan inefficiënte bedrijven telkens weer verlengen”.

Op dergelijke incompetentie is een heleboel kritiek noodzakelijk, en dat na de val van de euro Klaas Knot geen logische keus zal zijn voor het presidentschap van de eerstvolgende onafhankelijke centrale bank van Nederland lijkt hij niet te beseffen. Want zijn pensioen ligt te ver in de toekomst dat dat geen overweging zou kunnen zijn. En dat maakt het weer logisch dat centrale bankiers liever niet hebben dat politici zich met hun werk bemoeien. Zéker niet als ze zelf vinden dat die kritiek terecht is.