D66 heeft onder Rob Jetten de klimaathoax tot centraal speerpunt van het partijgedachtegoed gemaakt. Of dat slim is?

Na PS2019 zullen de eerste resultaten door de partij moeten worden geanalyseerd, maar voorlopig ziet het er naar uit dat de klimaathoax politiek weer naar de marges gaat verdwijnen. Enerzijds omdat het nut van milieumaatregelen (dat is géén klimaatbeleid, overigens) door niemand bestreden wordt, anderzijds omdat er mee verbonden zaken door de bizar hoge kosten en het geringe rendement niet verkoopbaar zullen blijken. Na een paar jaar politieke groei voorspel ik op dit punt zowel een verzadiging als oplopende irritatie doordat de politiek zich blind staart op een voortrekkersrol die haar niet toekomt.

Toegegeven, D66 had al een probleem; het hameren op onderwijs – waarvan zij nu met minister Van Engelshoven bewijst dat dat bij D66 niet in goede handen is – was versleten. Maar met de klimaathoax is het gevaar zichzelf herkenbaar te ridiculiseren aanmerkelijk groter, en dat besef lijkt bij de Roborob cs te ontbreken. Afgelopen weekend was er een partijcongres, en de partijleider nam er vrijdag vast een voorschot op:

Als het kabinet zich niet genoeg inzet om de in Parijs afgesproken klimaatdoelen te halen, stapt D66 uit het kabinet. Dat dreigement van de partijtop wordt morgen hoogstwaarschijnlijk overgenomen door de achterban van de partij.

Ingebracht door de jeugdafdeling, omarmd door de partijtop. Stoere praatjes van mensjes die zichzelf politiek onmisbaar achten. Daar liggen de kerkhoven … enfin, die kent u.

Hoezeer de klimaathoax door D66 ook wordt gezien als een onmisbaar kernpunt dat iedereen met verstand zou moeten omarmen, het is zeer de vraag of dat beeld bij het electoraat overkomen zal. Anders dan onderwijs (dat traditionele maar volledig uitgemolken punt) is de klimaathoax voor de meeste kiezers een sluitstuk van de begroting.

Maar zoals de eerste berekeningen al lieten zien, vereist het onderwerp niet alleen toegewijd zelotisme, maar nog heel veel meer geld. Allemaal met een twijfelachtig rendement. Een partij als GroenLinks kan zich veroorloven een dergelijk margepunt te blijven pushen, maar een partij die poogt zichzelf centraal binnen de macht te plaatsen? Ik betwijfel dat zeer.

Kiezers in het politieke centrum bekommeren zich eerst om de vraag wat zijzelf er wijzer van worden. Voor hen is de wereld redden een mooie gedachte, maar het moet niet ten koste gaan van hun eigen comfort. In het politieke midden is de klimaathoax onderbouwen met realistische cijfers eenvoudig niet werkbaar.

De echte sommetjes komen pas na PS2019 boven tafel. Dat is voor D66 een geluk, gezien wat er al over besloten is in Den Haag en het geld dat al werd gealloceerd. Dit was wel zo wereldvreemd dat dat al reden genoeg zou moeten zijn het hele politieke midden van dit moment een beroepsverbod op te leggen. En dat is waarom de nu protesterende kiezers PS2019 te baat zullen nemen een eerste grote waarschuwing uit te delen. Zij zullen – als D66 haar koers niet fluks wijzigt – bij de eerstvolgende Kamerverkiezingen de partij millimeteren.

Hoe snel dat besef zal doordringen? Roborobje zal het niet snel snappen, zijn vrijage met de kinderafdeling van zijn partij laat al zien waar zijn grootste steunpilaren en prioriteiten zitten. Maar de bestuursgeile senioren van D66 zullen dat met lede ogen aanzien, aangezien zij beseffen dat dat hun partij aantrekkelijk maakt en houden kan. Als dit kabinet op die basis klapt is men voor Roborobje snel uitgeklapt.