Het is een geliefd argument bij politici, wegkijkers en geruststellers wanneer een onverlaat de favoriete doelgroep weer eens in opspraak heeft gebracht: het is een eenling, het gaat om zeer kleine aantallen, de overgrote meerderheid wil dit niet …

Dus, waar hebben we het eigenlijk over? En vaak werkt het, want zo steken we nu eenmaal in elkaar. Pas in tweede instantie begrijp je dat het een drogredenering is.

In onze hersenen gaat het van één, twee, drie, veel. In die orde van grootte. Bovendien maken we geen onderscheid tussen de losse eenheden wanneer we iets als een homogene groep beschouwen. Neem een doos met knikkers: vijfhonderd witte en twee groene. De groene zijn ‘anders’ en we denken die los van de rest; blijft over: een doos met vijfhonderd groene knikkers. Dit is de basis voor het succes van het kleine-aantallenargument.

Job Cohen wist er in zijn dagen als burgemeester van Amsterdam wel raad mee. Een handjevol salafisten in de stad? Alsjeblieft lieve mensen, alsjeblieft lieve Theo, waar hebben we het hier over? Het merendeel is van goede wil dus laten we onszelf niet van de wijs brengen. Het beeld dat Job wilde creëren, en waarin hij misschien ook zelf geloofde, was dat van die bak met knikkers.

Er is echter een levensgroot verschil tussen een verzameling levenloze objecten en een verzameling organismen, zoals mensen. Organismen interacteren en organiseren zichzelf, knikkers doen dat niet. In het geval van mensen stellen ze zich ook doelen. Het aantal mensen met een gemeenschappelijk doel kan zeer klein zijn, maar wanneer de organisatiegraad voldoende is wordt dat doel toch bereikt.

In Nederland hebben we 150 Kamerleden op 17.000.000 inwoners. Volgens de redenatie van ‘Cohen’ gaan die nooit wat bereiken want het zijn er domweg te weinig. Niets is – helaas – minder waar. Hetzelfde geldt voor multinationals als Shell waar slechts een handjevol mensen de strategie bepaalt; evenwel is het effect van hun handelen immens. En tenslotte, de godsdienstwaanzinnigen: twee groene knikkers op Amsterdam Centraal zijn voldoende om de samenleving voor lange tijd te ontwrichten, we hebben daar al te veel ervaring mee.

In het blote feit dat salafisten, beulen en halsafsnijders hooguit in kleine aantallen naar Europa komen zoals de deskundigen beweren, schuilt voor mij dan ook geen enkele geruststelling. Als argument is het een drogreden, en als beleid ronduit misdadig.