In China lijkt de eeuwige economische boom voorbij. Voor machthebber Xi is dat slecht nieuws – de Chinese communistische partij (het lokale elitekartel) is terecht doodsbenauwd voor de gevolgen.

Het meet interessante aan het Chinese experiment met de twee-systemen politiek is hoe dat gaat lopen bij (tijdelijke) economische tegenslag. Tot nog toe heeft de Chinese elite die situatie weten te vermijden, maar dat is ten koste gegaan van eventuele benodigde financiële manoeuvreerruimte. Maar niets is eeuwig, en de Chinese elite zal binnenkort de realiteit in de ogen moeten zien.

Althans, dat moeten we maar hopen. De alternatieven die ik hier zal opsommen zijn voor het westen beslist iets om beter te vermijden. Want we beseffen het niet of zelden, maar het westen staat politiek en economisch op de top van haar potentieel, en kan dus alleen maar verliezen bij wat voor oorlog dan ook. Altijd zal het gevolg een verlies zijn dat niet kan worden gecompenseerd. Dit geldt voor China een stuk minder, en is alleen daarom al voor de Chinese regering een optie te overwegen.

Over de mogelijke confrontaties in de Zuid- en Oost-Chinese Zee proberen we op VoL de vinger aan de pols te houden, maar afgelopen week kwam daar een nieuwe complicatie bij. Een oude die door het Xi-bewind nieuw leven wordt ingeblazen, en die de potentie heeft de Chinese geostrategische problemen in zowel de Zuid- en als de Oost-Chinese Zee in één klap op te lossen: de al tijden zo begeerde hereniging met Taiwan – vroeger ook bekend als nationalistisch China.

Of Taiwan een logisch en onlosmakelijk onderdeel van China behoort te zijn kun je betwisten, maar doe dat niet met de Chinese leiders. Die hebben daarover geen enkele twijfel, en hun geostrategische belangen geven hen gelijk. Zie de kaart van het zeegebied ten oosten van China:

Zoals u direct ziet zou de annexatie (hereniging zo u wilt) van Taiwan (op de kaart in groen, ten noorden van de Philippines) direct het Chinese strategische probleem van vrije toegang tot de Stille Oceaan oplossen, en bovendien de Amerikaanse omsingeling met steunpunten doorbreken. Weliswaar ligt er nog een tweede gordel Amerikaanse steunpunten achter Taiwan, maar het bezit van het eiland zou de vloot van de Volksrepubliek een veel grotere vrijheid van handelen geven dan zij nu heeft. Leider Xi lijkt er nu serieuze gedachten aan te wijden:

In a speech marking 40 years since the improvement in ties with Taiwan, Chinese President Xi Jinping has has once again called for peaceful reunification, also warning that China reserves the the right to use force.

Is dat voor het westen van erg groot belang? Ja, wel degelijk.

As Statista’s Niall McCarthy notes, Xi’s comments are in line with China’s long-standing policy on the issue and it is generally regarded as one of the greatest flashpoints in relations between Beijing and Washington.

Want als China en de USA slaags raken is er geen snowflakes in hell kans dat wij er via de EU niet bij betrokken raken, tenzij men in Brussel gelijk de hele NATO opblaast. Formeel zijn er geen verplichtingen, praktisch des te meer. Al was het maar vanwege de (informele) bonding tussen China en Rusland, dat ook niet afzijdig zal blijven. En Taiwan is niet in staat zichzelf afdoende te verdedigen tegen Chinese militaire agressie, ook al is de defensie van het eiland getalsmatig redelijk indrukwekkend.

De economische spagaat waarin China zich komt te bevinden is wat dit actueel maakt. Oorlogen met vijanden die iedereen herkent, neigen er toe een land te verenigen achter haar leider(s). Dat is overigens geen spel onder risico’s, zo bemerkten de Argentijnse generaals na hun overval op de Britse Falklands in 1982. Want ook de Britse premier Thatcher kon wel een oorlog gebruiken om haar binnenlandse positie te versterken, en ging de uitdaging vol aan. De Argentijnse dictatuur viel na hun nederlaag in de Falklandoorlog snel ten prooi aan een woedende bevolking, die het eerst had gesteund.

Maar een dergelijk scenario in China zou wereldwijd weinigen gelukkig maken. Het land is er te groot voor; je moet er niet aan denken wat gebeurt als diverse krijgsheren – China’s geschiedenis zit er vol mee – het met elkaar aan de stok krijgen. De interne druk op Xi en zijn reactie daarop wordt van groot belang de komende tijd.

---

Zie voor meer informatie ook ons dossier Zuid-Chinese Zee.