Kabinetsformatie2021 wordt inhoudelijk, en het eerste dat je hoort is dat er met miljarden zal worden gegooid. Met name dat dat is wegens achterstallig onderhoud is zuur om te horen. Slecht rentmeesterschap van voorgaande kabinetten!

De staatsomroep doet er laconiek over, omdat lenen nu spotgoedkoop is. Een argument dat mij teveel doet denken aan een van de oorzaken va de Griekse crisis, tien jaar geleden. Wat de staatsomroep meldt gaat echter vooral om linkse hobby´s, waarvoor de middenpartijen zich in het gelid hebben laten zetten:

Het nieuwe kabinet moet tientallen miljarden euro’s lenen voor het oplossen van grote problemen, vinden VVD, D66 en CDA. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan de klimaatcrisis, de stikstofcrisis en het achterstallig onderhoud van wegen, bruggen en andere infrastructuur.

Zoals het er staat zijn wegen, bruggen en andere infrastructuur er in gevlochten om ook de cynici die de klimaatpaniek zien voor wat het is er mee te verzoenen.

Het enthousiasme waarmee dit op tafel wordt gelegd suggereert dat dit al een tijdje in het vat zat:

Om hoeveel geld het precies gaat is nog niet duidelijk, en ook is nog niet vastgesteld welke problemen ervoor gekozen worden, maar vaststaat dat het gaat om grote eenmalige uitgaven. Geld lenen is door de extreem lage rente aantrekkelijk. Nederland kan vrijwel gratis lenen op de kapitaalmarkt.

Het wordt veel. Hoeveel? We hebben nog geen idee! Dat men doet alsof de afbetaling geen jaarlijks terugkerende begrotingspost wordt is ook al ten hemel schreiend:

De ‘denkrichting’ om miljarden te lenen, blijkt uit formatiestukken in handen van de NOS. De stukken werden vorige week aan de formatietafel ingebracht. Met negen partijen werd besproken hoe de meest urgente problemen betaald zouden kunnen worden.
Met het geleende geld zouden buiten de gewone begrotingsregels om fondsen moeten worden opgetuigd waarmee verschillende problemen kunnen worden aangepakt. Het gaat om eenmalig geld, dat dus niet jaar in, jaar uit van de begroting deel gaat uitmaken.

Let vooral ook op de gebruikte terminologie:

Gevolg is dat voor belangrijke thema’s de geldsluizen open kunnen gaan, omdat het dus buiten de gewone begroting om gaat. “Zodat het EMU-saldo niet direct belast wordt”, schrijven de partijen, refererend aan de Europese regels over uitgaven die maken dat extra uitgaven elders moeten worden gecompenseerd.

Niet alleen spreekt er opluchting uit weer eens ouderwets met geld te kunnen strooien, maar tevens zien we fondsen verschijnen die buiten de normale begroting om kunnen worden ingezet – hetgeen tevens inhoudt: buiten het parlement om. Hoe dat werkt blijkt inderdaad uit de uitleg:

Geleend geld via een fonds uitgeven, is al eerder gebeurd, met name via het Wopke-Wiebes fonds voor de vernieuwing van de economie. Voor dat fonds wordt de komende vijf jaar in totaal 20 miljard euro beschikbaar gesteld. De formerende partijen willen dus voor meer politieke uitdagingen een fonds optuigen en daarvoor ruim de portemonnee kunnen trekken.
“Na het instellen van fondsen voor incidentele uitgaven, willen we terug naar normale begrotingsregels,” schrijven de partijen wel. Omdat de formerende partijen voor bepaalde thema’s financiële ruimte willen creëren met de fondsen, vinden ze dat ze op andere thema’s strenger en dus zuiniger moeten zijn. Na grote uitgaven, nemen de partijen zich dus meer zuinigheid voor.

Zo ontstaat de situatie dat voortaan het parlement jaarlijks alleen de reguliere uitgaven mag goedkeuren, terwijl de coalitie vanuit speciale fondsen extra uitgaven doet, waar het parlement niet bij kan komen. Staatkundig een hoogst onwenselijke situatie.

---

Meer over Kabinetsformatie2021 – met commentaren van diverse auteurs over wat politiek plaatsvindt – vindt u hier.