Dat informateur Zalm de hoop uitspreekt dat de kabinetsformatie in september klaar zou kunnen zijn betekent niets. Wat moet hij anders zeggen?

Dit is ook in een paar zinnen samengevat wat de NOS op de eigen site in wat wolliger taal verkondigt. Er is vooruitgang, maar als die er niet zou zijn en dat maakte niet uit, dan zat men nog steeds met GroenLinks aan tafel. Let wel, dit is wat alle onderhandelende politici zien als de laatste kans voor een meerderheidskabinet. Dat legt druk op de onderhandelaars, speciaal op Pechtold, die immers zo graag de rol van verantwoordelijk steunpilaar van het land speelt.

Of men al zo ver is dat er echt akkoorden worden gesloten? Vermoedelijk niet. Zoals ik eerder al eens op schreef: bij deze onderhandelingen gaat het specifiek om de immateriële tegenstellingen die vooral D66 en CU zo voelen, en in mindere mate het CDA. Als men daar uit komt en het is verder alleen nog een kwestie van geld, dan komt dit kabinet er. Lukt dat niet, dan kan men zeggen wat men wil, maar wordt het gewoon dat minderheidskabinet VVD-CDA dat ik nog steeds als meest logische uitkomst van de formatie beschouw.

De komende maand wordt het spannend. Dat men juist nu zo lief voor elkaar is betekent dat er juist op de immateriële dossiers knopen zullen moeten doorgehakt, en pijnlijke keuzes gemaakt. Met het uitlijnen van het economisch beleid heeft de VVD haar dierbaarste wensen al binnen: dat zijn de onderwerpen waarop men nu richting afronding gaat. Maar dat de VVD in deze formatie nauwelijks een profiel wil hebben is eveneens veelbetekenend voor de huidige rol van voorheen de rechtsliberale partij van Nederland.

De onderhandelingen met GroenLinks hebben ongetwijfeld een goede basis gelegd voor D66 om te onderkennen tot welke concessies de VVD bereid is voor een meerderheidskabinet. Met die potentiële concessies kan nu een groot deel van de immateriële wensen van D66 worden afgekocht om de ChristenUnie binnenboord te halen.

Met andere woorden: er is nog niets gebeurd dat onherroepelijk tot Rutte3 zal leiden, maar men heeft de situatie voor onderhandelingen er over zo gunstig mogelijk gemaakt. Voor de onderhandelaars is nu de cruciale vraag, of D66 voldoende wil laten vallen in ruil voor materiële zaken die zij eveneens begeert maar waar de CU mordicus tegen is?

Als men daar uit komt staat het kabinet half oktober op het bordes. Komt men er met deze vier partijen niet uit, dan staan VVD-CDA half november met hun beidjes op het bordes. Want er komt van dit gedoe geen reprise: de SP wil echt niet, de PvdA heeft deze zomer kans gezien zichzelf totaal onmogelijk te maken en de hype rond Jesse Klaver lijkt al weer bijna vergeten. Dat men de PVV niet wil is algemeen bekend, al zijn de redenen duister en meer op de EU gericht dan iets anders. De tijd voor onderhandelingen is eenvoudig voorbij

Als ik moest gokken zou ik zeggen dat de kans op een kabinet VVD-CDA-D66-CU nu 5% kleiner is dan een minderheidskabinet VVD-CDA. Maar, toegegeven, dat verschil was in mijn optiek eerder een stuk groter.