De kabinetsformatie werd door de nieuwe informateur gisteren voortgezet op vrijwel hetzelfde punt als zijn voorgangster vast liep. Is dat hovaardij of kan Tjeenk Willink inderdaad meer bereiken?

Het is een listig probleem. Als je een voorganger volledig hebt zien vastlopen in een doodlopende steeg, moet je dan een paar schreden terug doen en zoeken naar een beter zijpad dat je voorgangster heeft gemist, of moet je een aanloopje nemen en proberen de aangetroffen hindernissen met enig geweld opzij te schuiven? Dat laatste is wat informateur Tjeenk Willink lijkt te gaan proberen. De meeste commentatoren in de MSM lijken dit een goed idee te vinden, getuige hun kwalificaties van TW als een goed ingevoerde man met groot gezag.

Als diskwalificatie van Edith Schippers, hetgeen het natuurlijk gewoon is, lijkt het me nogal voorbarig.

Interessant was wel dat TW aan gaf dat zijn belangrijkste doel een meerderheidskabinet is. Daarmee impliceerde hij dat een minderheidskabinet ook in zijn visie nog niet uitgesloten is. Wat hem pijn moet hebben gedaan, want Herman Tjeenk Willink is een rasechte regent die liefst gezeglijke meerderheden ziet aan het Binnenhof.

Het alternatief voor het diskwalificeren van Schippers was natuurlijk om Alexander Pechtold direct eens goed de waarheid te zeggen. Dat verdiende ruim de voorkeur, want het prima donna gedrag van de D66-leider is de basis van het huidige probleem. En het zal ook in de komende periode nog vaak opspelen als het niet tijdig de kop wordt ingedrukt. Naar mijn oordeel is dat wat Rutte vorige week bij zijn tête-à-tête op het strand moet hebben beoogd, maar Pechtold gaat er van uit dat hij bij geen enkele combinatie gemist kan worden en blijft zich daarnaar gedragen. Nu liggen de politieke kerkhoven vol met dergelijke mensen, maar Pechtold denkt er mee weg te kunnen komen.

Zijn schoffering van GJ Segers maakte het nogal apart dat TW de ChristenUnie toch opnieuw apart spreekt. Zoals Pechtold zich vorige week gedragen heeft, dient hij eventuele onderhandelingen op zijn minst te beginnen met iets van excuses. Daar is Alexander de man niet naar; ik geef het ongeveer net zoveel kans als dat hij dealtjes met de PVV gaat maken: nul.

Het alternatief voor een donderpreek aan het adres van Pechtold is natuurlijk een donderpreek aan het adres van VVD en CDA over hun onbuigzaamheid op het gebied van de massa=immigratie. Deze laatste partijen houden kennelijk de optie op een kier om daar op termijn wel degelijk iets aan te willen doen. Dat is voor de linkse partijen niet acceptabel, en zal het grote struikelblok blijven tot er een werkbare consensus ontstaat waarbij er in ieder geval voor de bühne iets lijkt te worden ondernomen. De nieuwe informateur zelf lijkt me geporteerd van meer immigratie, maar of hij dat zou willen proberen door te drukken? Hij zou dan wel eens snel informateur àf kunnen zijn; het is voor CDA/VVD een te groot risico om te nemen, met de PVV in hun rug.

Tjeenk Willink wil kennelijk eerst zelf onderzoeken of het probleem echt zo vast zit als het lijkt. Met name van de incompatibiliteit van CDA/VVD met GroenLinks zou het goed zijn dat vast te stellen, zodat die optie verder buiten de discussie kan worden gehouden. Het logische vervolg is dan een donderpreek van TW voor Lodewijk Asscher. Maar als de optie VVD/CDA/D66/PvdA eenmaal op tafel komt gaat het interessant worden. Want dan is het òf dat, òf een minderheidskabinet VVD/CDA. De belangrijkste vraag over de poging van Tjeenk Willink is, hoe snel hij op de PvdA af gaat. Uiteindelijk zal dat alles zeggend blijken.