Hoe lang gaat de kabinetsformatie nog op deze voet verder? Lang kan dat niet duren. D66 gaat nu los raken, de achterdocht groeit.

Niet alleen zou een toekomstig kabinet VVD-CDA-D66-CU op een heel kleine meerderheid moeten steunen, maar als binnen één partij voortdurend een paar ‘linkse loyalisten’ verzet plegen heeft deze hele exercitie geen zin. En natuurlijk heb ik het dan over D66.

Dat men gisteravond bij Jinek aan tafel het oude Nederlandse gezelschapsspel Raden Maar speelde is vandaag met het uitlekken van nieuwe documenten uit de formatie al naar het land der fabelen terugverwezen. Want vandaag lekte uit dat:

Niets waar VVD, CDA òf CU heel erg tegen zouden kunnen zijn, maar het lijkt op wat CDA en CU hebben ingebracht over sociale dienstplicht etcetera. Dat men hier binnen D66 van gruwt staat vast. Als fundamentalisten van het internationalisme is men binnen D66 op dit vlak extreemlinks, en zal men er daarom alles aan doen om wat ook maar zweemt naar nationalistische bewustwording in de kiem te smoren. Daarmee is de herkomst van de lekken van gisteren en vandaag afdoende bewezen.

Wat gisteravond wel interessant was aan de discussie bij de blonde bubble was dat men uiteindelijk via het aftelversje toch uit kwam op D66. Onvermijdelijk vanwege het fanatisme waarmee die partij de standpunten heeft uitgedragen waarmee CU en ook CDA nu zoveel moeite hebben, maar dat er ietwat meesmuilend over werd gedaan verbaasde me toch.

Gisteren verkondigde Mark Rutte dat het vertrouwen tussen de onderhandelaars nog steeds goed was. Eigenlijk was ik voornemens daarover vandaag al een honend stukje te produceren. Wie met een onbezorgde glimlach bezweert dat het geen invloed hebben zal, weet dat de boel op klappen staat. Segers was daar duidelijker over, door op de vraag of dit een bom onder deze formatiepoging was te antwoorden: dat weet ik niet (bis).

Als ze elkaar geen verwijten zouden maken zou dat vreemd zijn. Toedekken en rustig houden lijkt het motto. Don’t mention the war! En zo.

Vorige week wees ik er al op dat vertrouwen bouwen de belangrijkste functie van deze besprekingen is. Uitgebreide afspraken met telefoonboeken aan do’s en dont’s zijn een erfenis uit de tijd dat de PvdA nog maanden achtereen met het CDA onderhandelde – die partijen vertrouwden elkaar uit principe al niet, en vaak was dat heel terecht. Maar om dat tussen vier partijen op eenzelfde manier vast te leggen? Het lijkt me een nutteloze exercitie. Bovendien is het nuttig ook psychologisch afscheid te nemen van het PvdA-tijdperk in de Nederlandse politieke geschiedenis.

Intussen gaan we gewoon af op het door mij al in mei voorspelde minderheidskabinet VVD/CDA. Na deze onderhandelingen zal het niemand verbazen als D66 door VVD en CDA wordt losgelaten, dus wordt alles thans voor iedereen duidelijker. Het risico daarvan voor VVD en CDA leest u hier.