De ironie van zowel deze kabinetsformatie als onderhandelen in het algemeen is dat hoe minder er op wordt gelet, hoe meer kans van slagen er is. Dat garandeert geen succes, maar stelt zeker dat als het ploft de bodem is bereikt.

We willen graag van àlle voortgang op de hoogte blijven; er is al tijd belangstelling voor wat politiek Den Haag bekonkelt – dat u dit stukje leest er een voorbeeld van. Maar denkt u eens twee, drie maanden terug. Er was opwinding – over GroenLinks, mogelijk de PvdA, de informateur, ja waarover niet eigenlijk? Maar na een paar maanden heen en weer geschuif zonder enige vooruitgang – die je redelijkerwijs ook niet verwachten mocht – verslapt de belangstelling. Dat is het moment dat er in redelijkheid naar serieuze overeenkomsten gezocht kan worden.

Wat daarbij helpt is dat de deelnemers CU èn D66 zich er van bewust zullen zijn dat dit hun laatste kans is op regeringsdeelname. En dat als hun principes en eisen teveel in de weg komen te zitten er tegen heug en meug een VVD/CDA-minderheidskabinet zal worden opgetuigd – waar ik overigens nog steeds mijn geld op zet. Een groot deel van de manoeuvres van zowel Edith Schippers als Herman Tjeenk Willink heeft vooral bewerkstelligd dat er mogelijkheden zijn afgesloten.

Dat daarvoor uiteindelijk twee rondjes met GroenLinks nodig waren illustreert ook het belang dat aan deze consultaties in Den Haag wordt gehecht – vooraf bestaat een aardig idee van wat het worden gaat, maar alle alternatieve mogelijkheden die als reëel worden gezien worden eerst getest. Dat lijkt de enige goede reden waarom men altijd zo stijf en strak vasthoudt aan kretologie dat aan alle winnaars recht moet worden gedaan. Dat men de PVV daarvoor zelfs niet ritueel uitnodigde houdt het midden tussen een doelbewuste belediging en een kniebuiging richting Brussel – hoe verstandig dat was zal de tijd leren, want het FvD lijkt intussen alsmaar te groeien – en dat het vanaf rechts de VVD gaat leegeten lijkt een kwestie van tijd. Of de VVD gaat regeren is daarvoor geen belemmerende factor, en dat de VVD niet gaan regeren zou is eigenlijk ondenkbaar.

Zo sukkelen de onderhandelingen voort over specifiek inhoudelijke punten als het levenseinde en mogelijk zelfs de Nederlandse houding tegenover Israël. Zoals ik vorige week al constateerde is het economische programma niet waar het allemaal op hangen zal – iets waar te weinig lessen uit worden getrokken voor het veranderde karakter van de Nederlandse politiek. De verslaggeving blijft gefocust op economische tegenstellingen tussen partijen die daarvan nooit een hoofdpunt hebben gemaakt.

Dat die onderhandelingen juist om die reden ingewikkelder zijn dan ooit lijkt men ook niet te willen begrijpen – iedereen kan toch worden afgekocht? Maar natuurlijk verandert de NOS haar verslaggeving niet – zij ging immers met haar tijd mee door het geregelde produceren van de meest onnozele vlogs? Het blijft bij sandalenreportages, maar in ieder geval wekt men daarmee de schijn hard te werken, en het geeft de kans af te geven op het concertbezoek van de ChristenUnie.