Het is geen fijne uitspraak om te doen, maar hij is volkomen gerechtvaardigd: de westerse journalistiek heeft gefaald, in zowel haar benadering als haar doelstellingen.

Dat heeft alles te maken met het probleem dat de huidige generatie journalisten niet begrepen heeft dat haar doelstellingen geen absoluut doel mogen dienen, maar slechts een relatief. JA, journalisten hebben als taak kritisch de zittende regering te volgen en waar nodig te corrigeren of daarvoor materiaal aan te dragen. Maar NEE, dat betekent niet dat als de zittende macht verslagen is, zij gerechtigd of zelfs geroepen zouden zijn daarvan de plaats in te nemen. Journalistiek behoort eeuwig en altijd de oppositie aan te voeren. Wie dat niet begrijpt heeft de essentie van zijn vak gemist.

Onderstaand fragment kwam bij mij vandaag voorbij als illustratie van hoe de Amerikaanse president beter op de pers zou moeten reageren. Een erg ongelukkig voorbeeld, want wat de huidige president vooral doet is reageren op het onvermogen van de ongekroonde koningin der Amerikaanse nieuwsvoorziening – de pers zelve – om oppositie te voeren tegen zijn beleid. In plaats daarvan heeft men het voeren van oppositie tegen zijn persoon tot dogma verheven. Wat dat het beste illustreert is de behandeling die diezelfde pers de voorganger van president Trump ten deel liet vallen. De vergelijking valt volkomen dodelijk uit voor de huidige journalistiek.

JFK over het belang van onafhankelijke pers voor politici in een vrije samenleving. pic.twitter.com/5THKjLaGFN

— Arjen de Wolff (@adewolff) June 30, 2017

Natuurlijk heb je je voorkeur en afkeer van een president, maar het gaat er om dat er tegen de zittende macht een redelijk denkende oppositie bestaat die de extreme denkbeelden van machthebbers etaleert en probeer te helpen die te matigen. Daar zelf een lading extremisme van eigen makelij tegenover zetten kun je niet beschouwen als constructief, wat verder onverlet laat dat Trump zelf evenmin altijd constructief is. Maar dat mag er voor de journalistiek niet toe doen! Door er tegenin te gaan met de eigen gewenste agenda verliest de MSM elk recht zich journalistiek te noemen.

Waar is het mis gegaan? Dan kom je al snel bij de generatie van 68 die de gedachten van Antonio Gramsci en het zogenoemde cultuurmarxisme gingen uitvoeren: de lange mars door de instituties. In de praktijk kwam dat er op neer dat de oude ideeën over het ideale functioneren van journalistiek en onderwijs door vervanging werden weggedrukt ten faveure van cultuurmarxistische dogma’s over hoe de maatschappij ingericht dient te zijn. Dat is geslaagd: het gros der Nederlandse journalisten heeft zelfs geen idee hoe links ze zelf zijn, en vindt herkenbaar rechtse journalisten op zijn minst een ‘beetje vies’ – als ze al niet direct beginnen met Godwins en andere insinuaties.

Dat de oude journalisten zich zo eenvoudig weg lieten drukken is dat ze onvoldoende beseften wat de nieuwe generatie met hun essentiële overtuiging zou doen. En aanvankelijk leek het daar ook niet op. Tijdens de jaren zeventig was er nog steeds een sterke conservatieve generatie aan de macht in Nederland. Dat men daar als journalist oppositie tegen voerde was verdedigbaar. Maar toen het tij begon te keren stopte men niet, en verloor het evenwicht voor velen zijn bestaansrecht. Terwijl het juist dat handhaven van een dynamisch evenwicht is wat de journalistiek haar bestaansrecht verschaft.

Het bestaande onvermogen dat nog te beseffen tekent het falen van de journalistiek als fenomeen. Dat is ook niet vreemd, want journalistiek als scheidsrechter van de moraal kan geen lang en evenwichtig leven beschoren zijn. Als de journalistiek al oordeelt eer er aan waarheidsvinding is gedaan is zij verloren. Geregeld zien we bij een programma als Nieuwsuur geen nieuwsgaring, maar een inquisitie die verantwoording eist.

Of het herstelbaar zal blijken? Ik zie weinig reden voor optimisme. Meer dan ooit brengt het onderwijs jongeren voort die al ‘weten’ hoe iets behoort te zijn alvorens er zelfs maar over nagedacht te hebben. Niets illustreert de nederlaag van de journalistieke onafhankelijkheid beter dan de zege van het cultuurmarxisme.