Ja of nee? Een rechtstreekse vraag die vraagt om een rechtstreeks antwoord, nietwaar? Niet in Amsterdam. Daar is het sociologisch geïnspireerde gewriemel tot kunst verheven. Ditmaal met de bezorgers van advertentiefolders als mogelijke slachtoffers.

Het lijkt allemaal rechtuit, maar waar het de gemeente om te doen lijkt is het aantal verspreide folders te verminderen door te eisen dat er expliciet om moet worden gevraagd alvorens men ze verspreiden mag. Alles in het kader van de strijd tegen de verspilling, natuurlijk. Dat dat elke logica ontbeert in een stad die de NoordZuidlijn bouwt zoals zij dat al tientalen jaren doet ontgaat de gemeente kennelijk. Het is de ironie ontstegen: altijd is het doel ‘die anderen’ tot beter gedrag te dwingen. Een tamelijk verwerpelijke houding, niet in het minst doordat het de eigen morele superioriteit impliciet nog eens onderstreept. Zelfkritiek is in Amsterdam daarom iets dat je ook met een lantaarntje niet snel vinden zult. Het zal evenmin meevallen een stad te vinden waar een walgelijker eigendunk heerst dan in Amsterdam.

Enfin, die advertentiefolderverspreiding dus. Waarom is dit folderkolder? Omdat de vaste consumenten van aanbiedingen dat wel via internet zullen doen. Die paar bejaarden die dat fenomeen nog niet ontdekten daar gelaten. Reclamefolders zijn dus primair gericht op mensen die wel wat anders te doen hebben dan op de website van de Aldi (oid) rond te hangen, maar wel zijn geïnteresseerd in aanbiedingen, nieuwe producten in het assortiment, etc.

Maar wat die folders ook zijn, is een mededeling van: we bestaan nog! Het soort folders dat de meubelboulevards en IKEA in brievenbussen laten dumpen, zeg maar. Marketeers noemen dat ‘reminders’, en het is ook een belangrijk onderdeel van veel marketingstrategieën van vooral kleine bedrijven. Zoals bijvoorbeeld de rotishop die niet helemaal in de loop zit dat doen moet om nog wat extra klanten te trekken. Dat zijn de klanten die zorgen dat die bedrijfjes meer doen dan hun eigenaren alleen van eten voorzien, zodat ze ook hun kinderen eens mee kunnen sturen op schoolreis. Klinkt melodramatisch, is wel waar. Maar daar hebben de grootstedelijke (haha) grachtengordeldieren nu eenmaal niets mee te schaften.

Hert mechanisme waarmee men in Amsterdam nu probeert de reclame folderaars het brood uit de mond te stoten is overigens simpel: slechts een klein percentage mensen vraagt zo’n Nee-sticker aan. Wie niets aanvraagt krijgt zijn brievenbus dus ongevraagd volgegooid, en pas als je dat zat bent doe je er iets aan. Of niet. Zelf heb ik die sticker er in het voorbijgaan afgetrokken van een leegstaande winkel – het aanvragen bij mijn eigen gemeente vond ik een te belastende exercitie. Dus ik begrijp zeker hoe effectief het mechanisme werken zal.

Maar die folderaars wordt als groep natuurlijk wel het brood uit de mond gestoten, en dat is iets dat Amsterdam zichzelf ook kwalijk nemen kan. Dat zijn allemaal hardwerkende ZZP’ers die voor een beperkt loon de hele dag slepen tot ze er bij neervallen. In mijn eigen omgeving ging jarenlang nog een vrouw van toen al boven de tachtig rond, die een kinderwagen voortduwde waarin de folders klaar lagen. Ik vond dat zeer respectabel, en het heeft mijn beslissing een sticker te plakken jarenlang uitgesteld.

Alles samenvattend is deze Amsterdamse stickeractie dus weinig anders dan de zoveelste strijd voor het eigen gelijk. We moeten maar hopen dat de Amsterdamse rechter het ook ziet als een inperking van de Vrijheid van Meningsuiting van kleine ondernemers, want dat is het wel natuurlijk. Dat die folderaars bij tijden ook verkiezingsfolders rondbrengen is ook een reden hun vak gezond te houden. Want zoals deze rechtszaak laat zien: het zijn vooral de folderaars die door dit gemeentelijk deugbeleid worden getroffen.

Was er niet juist zo’n behoefte aan banen voor laagbetaalden? Dit is een verdere inperking, simpeler kun je het niet kenschetsen. Maar zelfs de Amsterdamse SP zwijgt.